แรงและการเคลื่อนที่ ป.5 ppt

1หน่วยการเรยี นรู้ท่ี

แรงและการเคลือ่ นที่

ตวั ชีว้ ดั
• วิเคราะหแ์ ละแปลความหมายขอ้ มูลความเรว็ กบั เวลาของการเคลอ่ื นที่ของวตั ถุ เพ่ืออธบิ ายความเรง่ ของวตั ถุ
• สงั เกตและอธิบายการหาแรงลพั ธ์ท่ีเกดิ จากแรงหลายแรงท่ีอย่ใู นระนาบเดยี วกันท่ีกระทาต่อวตั ถุ โดยการเขียนแผนภาพการรวมแบบเวกเตอร์
• สงั เกต วเิ คราะห์ และอธิบายความสัมพนั ธ์ระหว่างความเร่งของวตั ถุกบั แรงลพั ธ์ทก่ี ระทาต่อวตั ถุและมวลของวัตถุ
• สังเกตและอธิบายแรงกริ ิยาและแรงปฏกิ ริ ยิ าระหวา่ งวตั ถุคูหน่งึ ๆ
• สงั เกตและอธบิ ายผลของความเรง่ ที่มตี อ่ การเคลื่อนทแ่ี บบต่างๆของวตั ถุ ไดแก การเคล่ือนท่ีแนวตรง การเคลอ่ื นท่แี บบโพรเจกไทล์ การเคล่ือนท่แี บบวงกลม

และการเคล่ือนที่แบบส่ัน

คาถามชวนคิด A B าไ(้

์ - แห ง

กอง A - ระยะ ทาง
B
ด- การกระ

รถ A และ B มีตาํ แหนง่ ดงั รูป 1.1 ก. และเมอื่ เวลาผ่านไป 10 นาที รถ A และ B มีตาํ แหน่ง
เปลี่ยนแปลงไปดงั รปู 1.1 ข. จากข้อมูลดงั กล่าวจะสามารถบอกได้หรือไมว่ ่า รถใดมกี ารเคล่อื นที่
เพราะเหตุใดจึงเป็นเช่นน้นั ?

ตัจ่นำ

เร่อื งที่ 1 การเคลือ่ นทแ่ี นวตรง

การเคลอ่ื นท่แี นวตรง (linear motion) คอื การเคล่อื นทไ่ี ปตามเสน้ ทางที่เปน็ เสน้ ตรง
เช่น การเคล่อื นทีข่ องรถทแี่ ล่นบนถนนบนพ้นื ระดบั การตกของแอปเปิ้ลในแนวดิ่ง

ตัวอย่างการเคลื่อนท่ี
แนวเส้นตรง

ปริมาณท่เี กี่ยวข้องกบั การเคลอ่ื นทขี่ องวตั ถุ

1 ระยะทาง (distance) คือ ระยะทง้ั หมดท่ีวดั ได้ตามแนวการเคลอ่ื นทีจ่ รงิ ของวตั ถุ
ตั้งแตจ่ ดุ เริ่มตน้ จนถงึ จดุ สุดทา้ ยของการเคลื่อนที่ เปน็ ปริมาณสเกลาร์ มหี นว่ ยเปน็ เมตร (m)

5 เมตร บ

ก ระยะทาง (∆x) = 5 เมตร

2 การกระจัด (displacement) คอื ปริมาณที่บอกวา่ ตําแหนง่ ของจุดสุดทา้ ยของการเคลอื่ นที่ของวตั ถุ
อยหู่ ่างจากจุดเริม่ ตน้ ของการเคลอ่ื นท่เี ท่าใดในแนวเสน้ ตรง เปน็ ปรมิ าณเวกเตอร์ มหี น่วยเปน็ เมตร (m)

n 5 เมตร ู
2 เมตร

ง ค

การกระจัด (∆°x) = 2 เมตร ระยะ ทาง C DX ) = 12 1มตร .

การเคล่ือนทีข่ องอนภุ าคจะทาให้เกิด “พลงั งานความร้อน (thermal energy)”

กจิ กรรมท1ี่ เรอ่ื ง ตาแหน่ง ระยะทาง การกระจดัซ่งึ เราไมส่ ามารถวดั ปรมิ าณพลงั งานความร้อนนไี้ ดโ้ ดยตรง แตเ่ ราสามารถวดั ระดบั พลังงาน
ความร้อนนีไ้ ดโ้ ดยตรง แตเ่ ราสามารถวดั ระดับพลงั งานความร้อนของสสารไดด้ ว้ ยการวดั
อณุ หภูมโิ ดยใช้เทอร์มอมิเตอร์แบบตา่ งๆ
1

.

วิธีกา-รสดาสเานรินทกิจีม่ กีอรุณรมหภมู ิสงู แสดงวา่ มีระดบั พลังงานความร้อนสงู

- สสารทีม่ อี ณุ หภูมติ า่ แสดงวา่ มรี ะดับพล• ังงแาหนงค(วPoาsมitioรn้อ) นใตง่าอกการเค อน บอก โดย
ด าง ง Creferencepoint ) ใน การบอก แห ง
ให้นกั เรียนทกุ คนศกึ ษาคน้ ควา้ เค อน• ระยะทาง Cdistance) บอกความยาวตาม เ นทาง อ

เรอ่ื ง ตําแหนง่ ระยะทาง การกระจดั เ น ป มาณ สเวลา cscalar )
จากหนังสือเรียน หน้า 3 - 5
• การ กระ 0 Cdisplacemeht ) บอก ความ ยาวของ ดเ ม น บ

ด ายด เ น ป มาณ เวกเอง cvector )
ระยะ ทาง
?nnzฉs-ม5 M
0 = 10 m

% การกระ ด
เทอร์มอมเิ ตอรแ์ บบอนิ ฟราเรด 5m =0 m
เทอรม์ อมเิ ตอร์แบบแทง่ แกว้

ัจุ๋ว์ริร็ป้ทุสุจัก้ต่ิรุจัจ์ริร็ป่ีท่ืลุอัว่ีท้ส่นำติอ้อุจีม่ีท่ืล้ช่นำต

เทอรม์ อมเิ ตอรแ์ บบแทง่ แกว้ เทอรม์ อมเิ ตอร์แบบอนิ ฟราเรด

เทอรม์ อมเิ ตอรแ์ บบแทง่ แกว้ เทอรม์ อมเิ ตอร์แบบอนิ ฟราเรด

เทอรม์ อมเิ ตอรแ์ บบแทง่ แกว้ เทอรม์ อมเิ ตอร์แบบอนิ ฟราเรด

คาถามชวนคดิ ?

ปรมิ าณสเกลาร์และปริมาณเวกเตอรม์ ีอะไรอีกบ้าง?

ทบทวนความรู้ก่อนเรียน

ระยะทางกบั การกระจดั ตา่ งกันอย่างไร?

คาถามชวนคิด

นักเรียนจะทราบได้อย่างไรว่า นกั วง่ิ คนใด
เคล่ือนทีเ่ รว็ และนกั ว่ิงคนใดเคลือ่ นทชี่ า้ ?

คาถามชวนคิด

นกั เรยี นจะทราบได้อย่างไรวา่ นกั วงิ่ คนใด
เคลื่อนทเ่ี รว็ และนักวิ่งคนใดเคลอื่ นทชี่ า้ ?

การเปรยี บเทยี บการเคลื่อนทข่ี อง
นักว่งิ ท่ีเคลอื่ นทใ่ี นระยะทางท่ี
เทา่ กัน หรือในระยะเวลาท่ีเท่ากนั

i

ปริมาณท่เี ก่ียวขอ้ งกับการเคลอื่ นที่ของวัตถุ

3 อัตราเรว็ (speed) คอื ระยะทางท่วี ัตถเุ คลื่อนที่ได้ในหนง่ึ หนว่ ยเวลา เปน็ ปรมิ าณสเกลาร์ มีหน่วยเปน็

เมตรต่อวินาที (m/s) อตั ราเร็วโดยรวมตลอดระยะทางท่วี ัตถุเคลือ่ นทจ่ี ะคดิ เปน็ อัตราเร็วเฉลี่ย

อัตราเร็วเฉลี่ย (vav) = ระยะทางท่เี คล่อื นท่ี (∆x)
ช่วงเวลาทง้ั หมดทใี่ ช้ (∆t)

เฉ ยตรา เ ว /= 100 เมตร /

100 เมตร ~
10 วินาที
10 นา r

= 10 เมตร/ นา

ีทัว่ีทัว่ีล็รัอ

ปริมาณท่ีเกย่ี วข้องกบั การเคล่อื นทีข่ องวตั ถุ

4 ความเรว็ (velocity) คอื การกระจัดทเี่ ปลย่ี นแปลงไปใน ความเร็วเฉลีย่ (vav) = การกระจดั (∆x)
ชว่ งเวลาทงั้ หมดทใ่ี ช้ (∆t)
หนงึ่ หนว่ ยเวลา เปน็ ปริมาณเวกเตอรแ์ ละมที ศิ เดยี วกบั การกระจดั
ปรมิ าณท่ีบอกให้ทราบวา่ วัตถเุ คลอ่ื นท่ไี ด้เร็วหรือช้าเท่าใด คอื ความเ วเฉ ย = 721มตร
ความเรว็ เฉล่ีย
_
100 เมตร
20 นา
72 เมตร 20 วินาที 40 เมตร
= 3.6 mls

40 เมตร

่ีทัว่ีล็ร

ตัวอยา่ ง

-

นักเรียนเดินทางจากบา้ นที่กรงุ เทพฯ ไปหาญาติที่จงั หวัดนครราชสีมา ซึง่ มีระยะทางประมาณ 260 กโิ ลเมตร
ถ้ารถยนตท์ ใี่ ช้เดนิ ทางมีอตั ราเร็วเฉล่ยี ตลอดเส้นทางนเ้ี ทา่ กบั 80 กโิ ลเมตรต่อช่วั โมง นกั เรยี นคนนใ้ี ชเ้ วลา
เดินทางเทา่ ใด
ำ =3 วโมง +10.25 × แ แ ง
=\¥ฐ¥ |แทน
ด ตร ตรา เ ว เฉ ย = ระ #= 3 วโมง 15 หา

8° 2 ±ต ° ใ เวลา เ า บ
เวลา =
า 3 วโมง 15 นา

2

.mg
= 3.25 วโมง

่ัชีท่ัชัก่ท้ชำค่ีท่ัชุย่ีล็รัอูสัดีธิว้ท่ัช

ปริมาณท่เี ก่ียวข้องกบั การเคลื่อนทีข่ องวตั ถุ

5 ความเร่ง (acceleration) คอื อตั ราการเปลี่ยนแปลงความเรว็ หรอื ความเร็วท่เี ปล่ียนไปในหนึ่งหน่วยเวลา

ความเร่งเปน็ ปรมิ าณเวกเตอร์ มีหนว่ ยเปน็ เมตรต่อวนิ าที2 (m/s2)
ถา้ พิจารณาความเร็วทเ่ี ปลีย่ นแปลงไปท้งั หมด จะเรียกว่า ความเรง่ เฉลย่ี

ความเรง่ เฉล่ีย (aav) = ความเรว็ ท่ีเปลีย่ นไป (∆v)
ช่วงเวลาทั้งหมดทีใ่ ช้ (∆t)

ความเร็ว 6 เมตรต่อวินาที ผ่านไป 5 วินาที ความเรว็ 16 เมตรตอ่ วนิ าที

Clbfblnneความ เ ง = lg mls2- 2

_ s

ร่

ปรมิ าณทเี่ ก่ียวข้องกบั การเคลอื่ นท่ีของวัตถุ

5 ความเร่ง (acceleration) คอื อตั ราการเปลี่ยนแปลงความเรว็ หรอื ความเร็วที่เปลี่ยนไปในหนึง่ หนว่ ยเวลา

ความเรง่ เปน็ ปรมิ าณเวกเตอร์ มีหนว่ ยเป็น เมตรต่อวินาที2 (m/s2)
ถา้ พจิ ารณาความเร็วทเ่ี ปลยี่ นแปลงไปทงั้ หมด จะเรียกวา่ ความเร่งเฉล่ีย

ความเรง่ เฉลยี่ (aav) = ความเรว็ ที่เปลีย่ นไป (∆v)
ช่วงเวลาทง้ั หมดที่ใช้ (∆t)

ความเรว็ 6 เมตรตอ่ วนิ าที ผ่านไป 5 วินาที ความเรว็ 16 เมตรตอ่ วนิ าที

คาถามชวนคิด

การเคลอื่ นท่ีแนวตรงในแนวด่งิ เหมอื นหรือแตกต่างจากการเคลื่อนทีแ่ นวตรง

oญื๋ในแนวระดับอยา่ งไร

การเกคจิ ลก่อื รนรทมีข่ ทอ่ี ง±1อ.2นภุ กาาครจเคะทลาือ่ ในหท้เกีข่ ิดอง“วพัตลถังุใงนาแนนคววดางิ่ มภรา้อยในต้แ(tรhงeโนrm้มถa่วlงeขnอeงโrลgกy)”

ซ่ึงเราไมส่ ามารถวดั ปรมิ าณพลังงานความร้อนนีไ้ ดโ้ ดยตรง แตเ่ ราสามารถวดั ระดบั พลงั งาน
ความร้อนนีไ้ ดโ้ ดยตรง แตเ่ ราสามารถวัดระดบั พลงั งานความรอ้ นของสสารไดด้ ว้ ยการวดั
อุณหภูมโิ ดยใช้เทอร์มอมิเตอร์แบบตา่ งๆ
i
จดุ ประส-งคส์กสาารรททากีม่ จิ อี กณุรรหมภูมิสงู แสดงวา่ มรี ะดับพลงั งานความร้อนสูง

- สสารทมี่ ีอณุ หภูมติ ่าแสดงวา่ มีระดบั พลงั งานความรอ้ นตา่

วิเคราะหจ์ ดุ บนแถบกระดาษ
เพอ่ื อธบิ ายความเร่งภายใตแ้ รง
โน้มถว่ งของโลก

เทอรม์ อมิเตอร์แบบแทง่ แกว้ เทอร์มอมเิ ตอรแ์ บบอินฟราเรด

ง50 เออ 0g i. 5 0g }1.15 บนั ทึกผล
การทากจิ กรรม
/ - _ } i. 55
. . . นำแถบกระดำษที่ตดิ ถุงทรำยมำหำควำมเรว็ เฉล่ยี ใน 2 ชว่ งจดุ
e , / µซงึ่ คือ ความเร็วขณะหนง่ึ จะได้ตวั อยา่ งข้อมลู ดงั ตาราง
. . ④
.
/ .
-
. .
.

cm 4 mb=อ °
.
- } 2.ำ อ อ4 = 1 ! 5.

|i →% 4=1.55 mls

ออ4 = I. 93 mlg

.. . ออ4 2-3 mls

=

เทอรม์ อมเิ ตอร์แบบแทง่ แกว้ เทอรม์ อมเิ ตอร์แบบอนิ ฟราเรด

อ้

สรปุ ผลการทากจิ กรรม

...........จ...า...ก...ก....า...ร.............จ....ก...ร...ร...ม......พ....บ.......า........ด....อ.....อ......แ...ก.....บ.........ง......3......เ..ห.......อ...น.......น...
..แ...ล...ะ........ร...ะ..ย....ะ.......า..ง....ร...ะ..ห.......า...ง......ด......เ.......ม..........น............ง.....ส...า...ม...า...ร..ถ....ส.........ป.....ไ..........า..
..ก...า..ร...เ..ค........อ...น.........ร..อ...ง......ง...ท....ร...า...ย..........ง....3.......ก...ร..............ค...ว...า..ม....เ.....ง...เ.....า.......น.................
..โ...ด...ย...จ..ะ...........า...ค...ง.......ว.......เ....ย...ก.....า....."....ค....ว..า...ม....เ....ง...โ.......ม.......ว...ง....."....................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

่ถ้น่ร่วีรัต่คีมัก่ท่รีมีณ้ัทุถ่ีท่ืล่ว้ดุรึจ้ึข่ิพุจ่ว่หีมักืม้ัทุจ่วิกำท

⑤คาถามทา้ ยกิจกรรม

1. ขณะทีถ่ งุ ทรายเคลอ่ื นท่ี ความเร็วของถุงทรายมีการเปล่ียนแปลงหรอื ไม่ อยา่ งไร
......ต....อ...บ...............ก...า..ร...เ..ป.......ย...น....แ...ป...ล....ง.......เ......อ...ง....จ...า...ก.....ร..ะ...ย...ะ........า...ง....ร..ะ...ห.......า...ง.......ด.....เ......ม........น.......
....................แ...ส....ด....ง.....า...ค....ว...า....ม....เ....ว...เ.......ม..........น......................................................................................
....................................................................................................................................................................
2. ถุงทรายจานวน 1 ถุง 2 ถุง และ 3 ถุง เคล่ือนทด่ี ้วยความเรง่ เท่ากันหรอื ไม่ อยา่ งไร
.......ต...อ....บ..................ค...ว...า...ม....เ....ง....เ....า.......น.........เ.พ...ร..า...ะ.....ร...ะ..ย...ะ.......า...ง...ร...ะ...ห......า...ง.......ด......เ.....ม.......น................
............................เ.....า.......น............................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

ัก่ท้ัน่ิพุจ่ว่หัก่ท่รีม้ึข่ิพ็ร่ว้ึข่ิพุจ่ว่ห่ืน่ีลีม

ทบทวนความรู้ก่อนเรยี น

เราสามารถหาอัตราเรว็ ของรถท่เี คลื่อนท่ใี นV=
แนวระดับไดจ้ ากสตู รใด

i | ป¥าอ_ำตรา เ ว = ระ

อ็รั

สตู รการเคลื่อนท่แี นวตรง F

คาถามชวนคดิ ความ เ ว เป ยนไป

โ ใน ห งห วยเวลา
ถา้ วตั ถุหนงึ่ มีการเคล่อื นท่ีดว้ ยความเรง่ คงตวั
วตั ถนุ ้นั มคี วามเร็วคงตวั หรือไม่ อย่างไร?

÷:้T{ 'y, ก? .'ไgflef① ความเ วคง ว
②1. ความเ ว เ ม

ความเ ง

่รีม่ิพ็ร้ด้ดัดัต็ร่น่ึน่ีล่ีท็ร

เรื่องท่ี 2 แรงและการเคลอื่ นที่

ในชีวติ ประจาํ วนั เราเหน็ วัตถุต่างๆ มกี ารเปลย่ี นแปลงการเคลื่อนทอี่ ยูเ่ สมอ เช่น นกั เทเบลิ
เทนนสิ ท่ใี ช้ไม้ปิงปองเปล่ียนทศิ ทางการเคลอื่ นทข่ี องลกู ปงิ ปองให้กลบั ไปยงั ฝง่ั ตรงข้ามรถที่
เคลอ่ื นทข่ี ้างหนา้ แลว้ ชะลอความเรว็ จนรถหยุด เปน็ ต้น
จากตวั อย่างนักเรียนคดิ ว่าอะไร
เป็นสาเหตทุ ี่ทาให้วัตถุ
เปลย่ี นสภาพการเคล่ือนที่

มวล (mass: m) ของวัตถุเปน็ ปริมาณที่บ่งถึงความเฉอ่ื ย (inertia) ของวตั ถุซงึ่ เป็นสมบตั ิใน
การต้านการแปรสภาพการเคล่ือนที่ของวัตถุ โดยปรมิ าณที่ทาํ ใหว้ ตั ถุมีการแปรสภาพการเคลื่อนท่ี
คือ แรง (force) และทําให้เกิดความเร่ง (acceleration) โดยเราสามารถพบเหน็ ไดจ้ ากเหตกุ ารณ์
ทั่วไปในชวี ิตประจาํ วนั เชน่ การออกแรงผลักรถของเลน่ ท่ีวางอยู่บนโต๊ะ
"" ทาง

แรงเป็นปริมาณเวกเตอร์
nnnnn ..
หนว่ ยของแรงคือ
นิวตัน (N)

การออกแรงผลกั รถของเล่นที่วางอยู่บนโต๊ะ

ร๋ักํ

ลกั ษณะของแรง

1 แรงต้องมีผู้ถูกกระทา
ผู้ถูกกระทาหรือวตั ถุทถ่ี ูกกระทา เช่น แรงท่ใี ชใ้ นการตอกตะปู
2 วตั ถุทถี่ ูกกระทา คือ ตะปู

23

1 แรงต้องมผี ูก้ ระทา

ผกู้ ระทาหรือวัตถุทกี่ ระทา เช่น แรงทีใ่ ช้ในการตอกตะปู
ผู้กระทา คือ คน

3 แรงต้องมีทิศทาง
คากริยาจะบ่งบอกทิศทางของแรงนัน้ เชน่ การตอกตะปู
ทศิ ทางของแรง คอื ทศิ ทางการตอก

การเกคจิ ลก่อื รนรทมขี่ ทอี่ ง1อ.2นุภคาวคาจมะสทมัาใพหัน้เกธร์ดิ ะ“หพวลา่ งังแงารงนคมววาลมแรล้อะนคว(าthมeเรrง่ mal energy)”

ซ่งึ เราไมส่ ามารถวดั ปรมิ าณพลังงานความรอ้ นนไี้ ดโ้ ดยตรง แตเ่ ราสามารถวัดระดบั พลังงาน
ความร้อนนไี้ ดโ้ ดยตรง แตเ่ ราสามารถวัดระดับพลงั งานความรอ้ นของสสารไดด้ ว้ ยการวดั

จุดอปณุ ระหสงภ-คมู ก์ สโิาสดรทายารใกทชิจ้มี่เกทอีรอรณุ มรห์มอภมมู ิเิสตงู อแรส์แดบงบวา่ตมา่ ีรงะๆดับพลงั กงาารรนะจหคัดววอ่าาุปงมกแรรร้อณงน์เมสพวงู ือ่ ลศแึกลษะาคคววาามมเสรัม่งไพดัน้ ธ์

- สวเสิเพคา่ือรราหทะาหคีม่ ก์ วอี าารณุมเสคหัมลพภ่อื นันูมธทิตร์ ี่ข่าะอหแงวรสา่ถดงทแงดรวลงา่ ทอมงี่ รี ะดับพลังงานความร้อนต12่า,5,000g0gTTกrอลt

'กระทาํ ตอ่ วตั ถุ มวลของวัตถุ และ
ความเร่งทเี่ กิดจากแรงนน้ั

เทอร์มอมเิ ตอร์แบบแทง่ แกว้ เทอร์มอมิเตอรแ์ บบอินฟราเรด

ณ๊ึฉ๊ึงํ

บนั ทกึ ผลการทากจิ กรรม
ตอนท่ี 1 ศกึ ษาความสมั พนั ธ์ระหว่างแรงกับกับความเรง่ เม่อื มวลของวตั ถมุ ีคา่ คงตวั

2

เทอร์มอมิเตอรแ์ บบแทง่ แกว้ เทอร์มอมเิ ตอร์แบบอินฟราเรด

นอต
กสรุปผลการทากจิ กรรม
ฏ๊ตอนท่ี 1 ศึกษาความสัมพันธ์ระหวา่ งแรงกับกบั ความเร่งเมอ่ื 0มวลของวตั ถมุ ีค่าคงตวั
...............................................................................................................................................
.........จ..า..ก.......จ...ก...ร...ร..ม.......พ...บ.....า......เ.....อ.......แ...ร...ง......ง....ม...า..ก....อ...ด.....๓.....ก...ร..ะ............อ....ร..ถ....ท....ด....ล...อ...ง
.....ใ........ร..ถ.....เ..ค........อ....น.............ว...ย.....ค...ว...า...ม....เ.....ง.........แ...ล...ะ...เ.......อ.........แ...ร..ง.......ง....ม...า...ก.......น.......
...ร...ถ....จ..ะ.......ค....ว..า...ม.....เ.....ง...เ......ม........น........................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

เทอร์มอมเิ ตอร์แบบแทง่ แกว้ เทอร์มอมเิ ตอร์แบบอินฟราเรด

้ึข่ิพ่รีม้ึขึดีม่ืม่ร้ด่ีท่ืล้หำท่ตำทึดีม่ืม่วิกัก

คาถามทา้ ยกิจกรรม

1. มวลของรถทดลองในแตล่ ะกรณี มคี ่าคงตวั หรือไม่
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
2.จากจดุ บนแถบกระดาษทีถ่ ว่ งด้วยนอต 1 ตวั สามารถอธิบายความเรว็ และความเรง่ ของรถ
ทดลองไดอ้ ย่างไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

3. เม่ือเปรยี บเทียบความเร่งของรถทดลองจากแถบกระดาษที่ถว่ งด้วยนอต 1 ตัว 2 ตวั 3 ตัว
และ 4 ตวั รถทดลองในแตล่ ะกรณมี ีความเรง่ เทา่ กนั หรอื ไม่ อย่างไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
4. จานวนนอตมคี วามสมั พนั ธก์ บั แรงทก่ี ระทากับรถทดลองอยา่ งไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
5. ขนาดของแรงทีก่ ระทากับรถทดลองมีความสัมพันธ์กบั ขนาดของความเร่งอยา่ งไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

บันทึกผลการทากจิ กรรม ดเ าเกม

0ตอนท่ี 2 ศึกษาความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งมวลกบั กับความเรง่ เมอื่ แรงมีคา่ คงตัว

E

เทอร์มอมิเตอร์แบบแทง่ แกว้ เทอร์มอมิเตอร์แบบอินฟราเรด

กืส่ทู๊

สรุปผลการทากิจกรรม

ตอนท่ี 2 ศกึ ษาความสมั พันธ์ระหว่างมวล④กบั กบั ความเร่งเม่ือแรงมีคา่ คงตวั
..................จ......า....ก............จ......ก......ร......ร......ม..............พ......บ..............า..............เ..........อ........แ....ร......ง..............ง........................า........ค........ง..............ว..................แ..............ม.......ว.....ล........ร......ว......ม..............
....ข...อ...ง..ร...ถ...ท....ด...ล...อ...ง.............า....เ.......ม.........น.........ค...ว...า...ม....เ....ง....จ...ะ...ล....ด....ล....ง...............................
..แ......ร......ง............โ..........................เ........ง............9......................................................................................................................................................................................................................

กI.ม...า...ล.....ก...............เ....ง.....ม...........................................................................................................

!...............................................................................................................................................
เทอร์มอมเิ ตอรแ์ บบแทง่ แกว้ เทอร์มอมเิ ตอร์แบบอนิ ฟราเรด

๊ืซ๋ิต่ร่ร่ร้ึข่ิพ่คีม่ตัต่คีมึด่ืม่วิก

คาถามท้ายกจิ กรรม

1. แรงทีก่ ระทาใหร้ ถทดลองเกดิ การเคลอื่ นที่ในแตล่ ะกรณี มีค่าคงตัวหรือไม่
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
2. เปรยี บเทียบแถบกระดาษในกรณที ไี่ ม่มีแทง่ เหลก็ และกรณที ่ีวางแทง่ เหล็ก 1 แท่ง 2 แทง่
และ 3 แทง่ รถทดลองในแต่ละกรณมี ีความเรง่ เทา่ กนั หรือไม่ อย่างไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

3. จานวนแทง่ เหลก็ มีความสมั พนั ธก์ ับมวลรวมของรถทดลองอย่างไร
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
4. มวลรวมของรถทดลองมคี วามสมั พนั ธก์ บั ขนาดของความเรง่ อยา่ งไร
................ค......ว....า......ม..............เ..............ม..........เ............ม......................................................................................................................................................................................................................................................
ความ ม น ระห าง แรง พ กระ อต มวล และ ความเ ง

ตของ ปเสามารถ ยน ใน สมการ ไ ง

0 กOา0พผล รวม นง ←{= → ความเรอ

(N)
นวลแม

์ธัลีหีธ้ีนัด้ดูรีรุถัว่รุถัว่ตำท่ีท์ธัล่ว์ธัพัสั์ิษิต่ิพู้ร

ทบทวนความรกู้ อ่ นเรียน u ปาด

การรวมแรงสองแรงท่ีกระทาตอ่ วตั ถุในแนวเดียวกัน /
สามารถมารวมกนั ไดโ้ ดยตรง ดังนี้
แรง - ศทาง

แรง พ ( ยF)

= 60 N

ท์ธัลิ

แมลง EF 50 N

=

oe ←

30 N 20 N

ธ์

แมลง 10 ms

→ ←

30 N 20 N

ร์

การหาแรงลพั ธ์

ถ้ามีแรงตงั้ แตส่ องแรงกระทําต่อวัตถุในแนวเดยี วกันสามารถหาแรงลัพธ์โดยวิธกี ารนํา
ขนาดของแรงมารวมกนั ได้โดยตรง
ถา้ แรงท้งั สองที่กระทาํ ต่อวัตถุมที ิศทางเดยี วกัน แรงลัพธ์จะมีขนาดเท่ากบั ผลบวก
ระหวา่ งขนาดของแรงทงั้ สอง และมที ิศทางเดียวกบั แรงทั้งสอง
ถ้าแรงทง้ั สองที่กระทาํ ต่อวัตถมุ ีทศิ ทางตรงกนั ขา้ ม แรงลพั ธจ์ ะมีขนาดเทา่ กบั ผลตา่ ง
ของขนาดของแรงท้งั สอง และมที ิศทางเดียวกบั ทิศของแรงทีม่ ขี นาดมากกวา่

การหาแรงลพั ธ์ วธิ สี รา้ งรปู ส่เี หล่ยี มด้านขนาน

1) การหาแรงลพั ธ์โดยการเขียนแผนภาพการรวมแบบเวกเตอร์

วธิ เี ขยี นเวกเตอรข์ องแรงแบบหางตอ่ หัว

F1 F2 F1 F2

F1 * F2 ∑F F2 F2 ∑F
F1 F2 F1 F1
นาํ หางลกู ศรของเวกเตอรห์ นึง่
มาตอ่ หวั ลกู ศรอีกเวกเตอร์หน่ึง ลากเสน้ จากหางลูกศรไป นําหางลกู ศรของเวกเตอรห์ น่ึง ลากเสน้ ประเพอ่ื สรา้ ง
หวั ลกู ศรอกี เวกเตอร์หนึ่ง มาต่อหางของอีกเวกเตอรห์ นึ่ง ส่เี หลย่ี มด้านขนาน

2) การหาแรงลพั ธ์โดยวิธกี ารคานวณ ญืย b2

กรณแี รงยอ่ ยมีทศิ ทางตั้งฉากกนั Cnfคdc> b =+

กรณแี รงยอ่ ยทั้งหมดมที ิศทางเดยี วกนั

F1 F2 ∑F F1 ∑F F2 ขนาดของแรงลัพธ์ (∑F)2 = 2 2
F2 θ
F1 + F2

∑F = F1 + F2 F1 ทศิ ทางของแรงลพั ธ์ tanθ = F2

กรณีแรงยอ่ ยมที ศิ ทางตรงขา้ มกัน F1

F1 F2 กรณแี รงยอ่ ยมที ศิ ทางทามมุ ใด ๆ ตอ่ กัน

∑F ∑F ขนาดของแรงลัพธ์ =∑F F12 + F22 + 2F1F2cosθ

∑F = F1 + (-F2) ⍺ F1 F1 sinθ tan⍺ = F1sinθ
F2 + F1cosθ
F2 θ ทิศทางของแรงลพั ธ์

F1 cosθ

ธ้ย้อี

การเกคิจลก่ือรนรทมขี่ ทอ่ี ง1อ.3นุภกาาครจหะาทขานใหาด้เกแิดละ“พทิศลทงั งาางขนอคงวแารมงรล้อพั นธ์ข(อthงแeรrงmสaอlงแeรnงergy)”

ซ่ึงเราไมส่ ามารถวดั ปรมิ าณพลังงานความร้อนนไี้ ดโ้ ดยตรง แตเ่ ราสามารถวัดระดบั พลงั งาน
ความร้อนนีไ้ ดโ้ ดยตรง แตเ่ ราสามารถวดั ระดับพลังงานความรอ้ นของสสารไดด้ ว้ ยการวดั
อุณหภูมโิ ดยใช้เทอร์มอมิเตอร์แบบตา่ งๆ

จุดประสง-คก์ สาสรทาารกทจิ ีม่ กีอรรุณมหภูมสิ ูงแสดงวา่ มีระดับพล•ังงานความรอ้ นสงู

แวรเิ -คงหสรสาาอขสะงนหแาาร์ขรดงนททแาีม่กี่ลดะรแีอะทลุณทิศะาํททหมาศิ ภุมงทขใูมาดองิตงๆขแา่ อรตแงง่อแสลกรดพั งนั ธงขเ์พวอา่งือ่ มรี ะดบั พลงั งานค\วา/ม\ร้อ_นต่า_ มา

วน

VE: ResultantForce ฐ

Shorturl.at/izR07 >>
เทอรม์ อมิเตอร์แบบแทง่ แกว้ เทอร์มอมิเตอรแ์ บบอินฟราเรด

ซ้ตันั

ีิ ำส..ร...ปุ ...ผ..ล...ก...า..ร..ท...า...ก..จิ€...ก.3..ร..ร.=.ม.....".........................1..c..m......=.....w..............แ..ร..ง.แ.....น...........ข...น..า...ด%....เ....า...ย...บร..ว. ม 3

...............................................................................................................................................
.............................................................ใ.....น......2.....9....C..M.............................................................
....................................................................................................................................i.......................................2.........1....c....m................................................F....ำ..............s..........2.......9..................

Fำ Er.......................................=....2....1..N...................2.....1..c...m.....................................................2......1........

0¥...............................................................................................................................................

¥5

เทอร์มอมิเตอร์แบบแทง่ แกว้ เทอร์มอมิเตอร์แบบอนิ ฟราเรด

ู้ยักุ๊ญีม่ตีสัก่ทีม้ล

สรุปผลการทากิจกรรม

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

เทอร์มอมิเตอร์แบบแทง่ แกว้ เทอร์มอมิเตอรแ์ บบอินฟราเรด

คาถามทา้ ยกิจกรรม

1. เมื่อนาขนาดของแรงท่ี 1 มารวมกับขนาดของแรงท่ี 2 จะเทา่ กบั ขนาดของแรงที่ 3 หรอื ไม่ อยา่ งไร
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
2. แรงลพั ธ์ของแรงท่ี 1 กับแรงที่ 2 จากวธิ ใี นข้อ 4 มีขนาดและทิศทางเปน็ อย่างไร เมอ่ื เทยี บกับแรงที่ 3
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
3. แรงลัพธ์ของแรงที่ 1 กบั แรงที่ 2 จากวธิ ใี นขอ้ 5 มขี นาดและทศิ ทางเปน็ อย่างไร เม่ือเทยี บกับแรงที่ 3
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................

ทบทวนความรู้ก่อนเรยี น

ขณะทผ่ี ูห้ ญงิ กาลงั ออก แรงป ยา แรง ยา
กาลงั กายดว้ ยทา่ ดันกาแพง nms
แรง าน <อาร1ง กระ อด
มกี ารออกแรงหรือไม่ จาก แพง

ำก้ตุถ่ตำทิริกิฏ้รัก