สารเคมีที่มีอันตรายต่อสุขภาพและ สิ่งแวดล้อม

ก๊าซไวไฟ, สารละอองลอยไวไฟ, ของเหลวไวไฟที่มีจุดวาปไฟไม่เกิน 93 C, ของแข็งไวไฟ, ของแข็งที่อาจลุกไหม้ได้ง่าย อันเนื่องมาจากการเสียดสีของสารหรือเสียดสีกับสารข้างเคียง เช่น ผงกำมะถัน ฟอสฟอรัสไตรซัลไฟด์, สารที่ทำปฏิกิริยาได้เอง, ของเหลวที่ลุกติดไฟได้เองในอากาศ, ของแข็งที่ลุกติดไฟได้เองในอากาศ เช่น ฟอสฟอรัสขาว, สารที่เกิดความร้อนได้เอง , สารที่สัมผัสน้าแล้วให้ก๊าซไวไฟ เช่น โลหะโซเดียม โพแทสเซียม และแคลเซียมคาร์ไบด์, สารเปอร์ออกไซด์อินทรีย์, และ สารที่มีการหน่วงการระเบิด(ประเภทความเป็นอันตรายทางกายภาพ 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 17)

สารเคมีอันตราย หมายถึง สารเคมีที่มีหลักฐานที่เชื่อถือได้ว่าก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพ ทั้งผลกระทบอย่างฉับพลันหรือเรื้อรัง มักรวมถึงสารที่ก่อให้เกิดมะเร็ง (carcinogen) สารพิษ สารพิษที่ก่อให้เกิดผลต่อระบบสืบพันธุ์ (reproductive toxins) สารที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง (irritants)  สารที่ส่งผลต่อระบบเลือด ระบบประสาท เป็นต้น ทั้งนี้ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยเรื่องความปลอดภัยในการทำงานเกี่ยวกับสารเคมีอันตราย ได้ ให้ความหมายของ สารเคมีอันตราย ว่าหมายถึง สาร สารประกอบ สารผสม ซึ่งอยู่ในรูปของของแข็ง ของเหลวและแก๊ส ที่มีลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างดังต่อไปนี้

1. มีพิษ กัดกร่อน ระคายเคือง ทำให้เกิดอาการแพ้ ก่อมะเร็งหรือทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพ อนามัย
2. ทำให้เกิดการระเบิด เป็นตัวทำปฏิกิริยาที่รุนแรง เป็นตัวเพิ่มออกซิเจนหรือไวไฟ
3. มีกัมมันตภาพรังสี

ประเภทของสารเคมีอันตราย

ในประเทศไทยการแบ่งประเภทของสารเคมีอันตราย ได้ยึดระบบสหประชาชาติ ที่ใช้อยู่แล้วกับประเทศต่างๆ ทั่วโลก (international classification system) ซึ่งแบ่งสารเคมีอันตรายออกเป็น 9 ประเภท

1. สารที่ก่อให้เกิดการระเบิดได้ (explosives
2. แก๊ส : ในรูปของเหลวอัดความดันหรืออยู่ในรูปของสารละลายภายใต้ความดัน
3. ของเหลวไวไฟ
4. ของแข็งไวไฟ ซึ่งสามารถลุกไหม้ได้เอง และสารที่เมื่อสัมผัสกับน้ำแล้วจะปล่อยแก๊สไวไฟออกมา
5. สารออกซิไดซ์ และสารเปอร์ออกไซด์อินทรีย์
6. สารพิษ และสารที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อ
7. สารกัมมันตรังสี
8. สารที่ทำให้เกิดการกัดกร่อน
9. สาร หรือวัตถุอื่น ที่อาจเป็นอันตรายได้

ตารางการจัดหมวดหมู่ของสารเคมีอันตราย

ประเภทรหัสคำจำกัดความตัวอย่างสารที่ก่อให้เกิดการระเบิดได้1.1สาร หรือสิ่งที่ก่อให้เกิดอันตราย จากการระเบิดอย่างรุนแรงวัตถุระเบิด, ยุทธภัณฑ์1.2สาร หรือสิ่งที่ก่อให้เกิดอันตราย โดยการกระจายของสะเก็ด เมื่อเกิดการระเบิด แต่ไม่ก่อให้เกิดอันตราย จากการระเบิดอย่างรุนแรงพลุ, ดอกไม้ไฟบางชนิด1.3สาร หรือสิ่งซึ่งก่อให้เกิดอันตราย จากเพลิงไหม้ ตามด้วยการระเบิด หรืออันตราย จากการกระจายของสะเก็ดบ้าง หรือเกิดอันตรายทั้งสองอย่าง แต่ไม่ก่อให้เกิดอันตราย จากการระเบิดอย่างรุนแรงพลุ, ดอกไม้ไฟบางชนิด1.4สาร หรือสิ่งซึ่งไม่ก่อให้เกิดอันตรายมากนัก ผลของการระเบิดจำกัดอยู่ในเฉพาะหีบห่อ ไม่มีการกระจายของสะเก็ดประทัด, ยุทธภัณฑ์ที่ใช้ในการฝึกซ้อม1.5สารที่ไม่ไวต่อการระเบิด แต่ถ้าเกิดการระเบิด จะก่อให้เกิดอันตรายอย่างรุนแรง เช่นเดียวกับสารในข้อ 1.1Explosive slurries, emulsion, water gel (type E explosives)1.6สารที่ไม่ว่องไว หรือเฉื่อยชามาก ต่อการระเบิด ซึ่งไม่ก่อให้เกิดอันตรายรุนแรง จากการระเบิดแก๊ส2.1แก๊สไวไฟแก๊สหุงต้ม2.2แก๊สไม่ไวไฟ ไม่เป็นพิษ และไม่กัดกร่อนแก๊สไนโตรเจน2.3แก๊สพิษ (Poisonous gas)คลอรีน, ไซยาไนด์2.4แก๊สกัดกร่อนซัลเฟอร์ไดออกไซด์ของเหลวไวไฟ3.1ของเหลวที่มีจุดวาบไฟน้อยกว่า -18°CGasoline3.2ของเหลวที่มีจุดวาบไฟน้อยกว่า -18 ถึง 23°Cแอซิโตน3.3ของเหลวที่มีจุดวาบไฟน้อยกว่า 23 ถึง 61°Cเมทานอลของแข็งไวไฟ4.1ของแข็งซึ่งขนส่งในสภาวะปกติ เกิดติดไฟ และลุกไหม้อย่างรุนแรง ซึ่งมีสาเหตุจากการเสียดสี หรือจากความร้อนที่ยังหลงเหลืออยู่ จากกระบวนการผลิต หรือปฏิกิริยาของสารเองฟอสฟอรัส หรือไม้ขีดไฟ4.2สารที่ลุกติดไฟได้เอง ภายใต้การขนส่งในสภาวะปกติ หรือเมื่อสัมผัสกับอากาศแล้ว เกิดความร้อน จนถึงลุกติดไฟฟอสฟอรัสขาว4.3สารที่เมื่อสัมผัสกับน้ำแล้ว จะปล่อยแก๊สไวไฟออกมา หรือเกิดการลุกไหม้ได้เอง เมื่อสัมผัสกับน้ำ หรือไอน้ำแคลเซียมคาร์ไบด์สารออกซิไดซ์ และสารเปอร์ออกไซด์อินทรีย์5.1สารซึ่งทำให้ หรือช่วยให้สารอื่นติดไฟได้ โดยการให้ออกซิเจน หรือสารออกซิไดซ์อื่น ซึ่งตัวมันจะติดไฟหรือไม่ก็ตามไนเตรท, ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์5.2สารประกอบอินทรีย์ที่มีโครงสร้าง "-O-O-" ซึ่งเป็นสารออกซิไดซ์ที่รุนแรง และสามารถระเบิดสลายตัว หรือไวต่อความร้อน การกระทบกระเทือน หรือการเสียดสีเมธิล เอธิล คีโตนเปอร์ออกไซด์สารพิษ และสารที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อ6.1(a)สารพิษไซยาไนด์ อาเซนิก6.1(b)สารที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพสารประกอบของแคดเมียม6.2สารที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อวัคซีน, จุลินทรีย์สารกัมมันตรังสีสารกัมมันตรังสีทุกประเภทยูเรเนียม, ไอโซโทปของรังสีสารที่ทำให้เกิดการกัดกร่อนสารที่ทำให้เกิดการกัดกร่อนกรดซัลฟูริก กรดเกลือสาร หรือวัตถุอื่น ที่อาจเป็นอันตรายได้9.1สารที่เป็นอันตราย ซึ่งยังไม่จำกัดอยู่ในประเภทใด ใน 8 ประเภทข้างต้น แต่สามารถก่อให้เกิดอันตรายได้น้ำแข็งแห้ง (dry ice)9.2สารที่ก่อให้เกิดอันตราย ต่อสภาวะแวดล้อม9.3ของเสียอันตราย

สารเคมีที่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม มีอะไรบ้าง

ผลกระทบของสารเคมีที่มีต่อสุขภาพมีอะไรบ้าง

สารเคมีอันตรายอย่างไร

ชื่อสารเคมีอันตราย มีอะไรบ้าง