ม้าเชลยศักดิ์ หมาย ถึง อะไร

หากพูดถึงบทเรียนวิชาภาษาไทยที่มีเนื้อหาแสนสนุก เหมือนเรากำลังดูหนังสงครามในทีวี StartDee นึกถึง "ราชาธิราช ตอน สมิงพระรามอาสา" ตลอด คงจะดีไม่น้อย หากมีคนเอาไปทำเป็นหนังหรือละคร (เหมือนเรื่องขุนช้างขุนแผน ตอน ขุนช้างถวายฎีกา ก็เคยถูกนำไปทำละครตั้งหลายครั้ง) ขอบอกว่าเตรียมตัวดูเลย แต่ตอนนี้เราอยากชวนเพื่อน ๆ มาทบทวนด้วยกันก่อน โดยสามารถอ่านเนื้อหาข้างล่างนี้ หรือจะดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน StartDee กันก็ได้นะ

ลักษณะคำประพันธ์

ร้อยแก้ว ลักษณะเป็นนิทานอิงประวัติศาสตร์

วัตถุประสงค์ในการแต่ง

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช หรือรัชกาลที่ ๑ มีพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าให้เจ้าพระยาพระคลัง (หน) พระนาอินทอัคคราช พระภิรมย์รัศมี และพระศรีภูริปรีชา เป็นผู้ชำระและเรียบเรียง เพื่อเป็นหนังสือสำหรับบำรุงสติปัญญา ของพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชบริพาร

สรุปสั้น ๆ : เนื้อเรื่องก่อนจะมาถึงตอนสมิงพระรามอาสา

เป็นเรื่องของการทำศึกสงครามระหว่างพม่าและมอญ โดยกษัตริย์ฝ่ายมอญคือพระเจ้าราชาธิราช แห่งกรุงหงสาวดี และกษัตริย์ฝ่ายพม่า คือ พระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง หรือพระเจ้ามณเฑียรทองแห่งกรุงอังวะ และมีสมิงพระรามเป็นทหารเอกของฝ่ายมอญ ที่มีความสามารถเก่งกล้ามาก เคยขี่ช้างบุกไปถึงหน้าค่ายของพม่า และสังหารทหารพม่าไปมากมายหลายคน เพราะต้องการช่วยสมิงนครอินทร์ ทหารเอกอีกคนของพระเจ้าราชาธิราช จนเป็นที่ร่ำลือถึงความสามารถ แต่ต่อมา สมิงพระรามพลาดท่าขี่ช้างตกหล่ม จึงถูกจับตัวไปขังที่กรุงอังวะ

เรื่องย่อ : ราชาธิราช ตอน สมิงพระรามอาสา

พระเจ้ากรุงต้าฉิง ผู้เสวยราชสมบัติอยู่ที่กรุงจีน มีทหารเอกคนหนึ่งชื่อ “กามะนี” ผู้มีฝีมือด้านการขี่ม้าแทงทวนอย่างหาผู้ทัดเทียมได้ยาก พระเจ้ากรุงจีนจึงเกิดดำริอยากทอดพระเนตรขุนศึกของพระองค์รำทวนต่อสู้กับทหารฝีมือดี จึงได้ทำการยกทัพมาที่กรุงรัตนปุระอังวะ เพื่อตามหาขุนศึกที่ทัดเทียมกับกามะนี เมื่อมาถึงพระเจ้ากรุงจีน ได้ส่ง “โจเปียว” ขุนนางในตำแหน่งฝ่ายพลเรือนที่พูดภาษาพม่าได้ เพื่ออัญเชิญพระราชสาส์นและเครื่องราชบรรณาการมากมาย โดยบอกความประสงค์ของพระองค์ว่า ต้องการเพียงแค่ทอดพระเนตรรำทวนเท่านั้น จึงมีพระราชประสงค์ให้ทั้ง ๒ ฝ่าย  ส่งตัวแทนมารำทวนสู้กัน ซึ่งหากตัวแทนฝั่งกรุงอังวะแพ้ จะต้องยกเมืองให้พระเจ้ากรุงจีน แต่หากกรุงอังวะชนะตนจะยอมทัพกลับไปแต่โดยดี และได้มีพระราชกำหนดประกาศแก่ทหารทั้งปวงว่า ถ้าผู้ใดไม่มีอาวุธในการสู้รบ ห้ามทำอันตรายเป็นอันขาด 

พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องได้รับแจ้งในพระราชสาส์น ก็รู้สึกดีพระทัยยิ่งนัก จึงได้พระราชทานเงินทองให้แก่โจเปียว และเครื่องราชบรรณาการตอบกลับเป็นจำนวนมาก หลังจากนั้น พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องจึงได้ตีฆ้องร้องป่าวไปทั่วทั้งพระนคร  เพื่อตามหาคู่ต่อสู้ที่ทัดเทียมกับกามะนี แต่ก็ไม่มีใครรับอาสา แม้พระเจ้ามณเฑียรทองจะทรงโปรดให้เป็นมหาอุปราช  และแบ่งพระราชสมบัติให้กึ่งหนึ่งก็ตาม

แต่เมื่อสมิงพระรามได้ยินเรื่องราวเหล่านี้จากการพูดคุยกันของผู้คุม ก็เกิดความคิดว่าตัวเองนั้นต้องพันธนาการมานาน  ได้ออกไปขี่ม้ายืดแข้งขืดขาบ้างก็คงจะดีไม่น้อย อีกทั้งตนก็ไม่ได้เกรงกลัวต่อกามะนีแต่อย่างใด ถึงกระนั้นการจะรับอาสาก็เหมือนเป็นการหาบสองบ่า อาสาสองเจ้า เพราะตนเป็นคนมอญที่เคารพพระเจ้าราชาธิราชมาก จะมาช่วยพม่าได้อย่างไร

แต่เมื่อมาคิดดู ๆ แล้ว หากพม่าไม่สามารถต้านทานทัพของพระเจ้ากรุงจีนไว้ได้ ด่านต่อไปที่ทัพจีนจะไปบุก คงหนีไม่พ้นกรุงหงสาวดี บ้านเกิดของตนแน่ ๆ เมื่อคิดได้ดังนั้น สมิงพระรามจึงอาสาทำศึกกับกามะนี พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องดีพระทัยมาก จึงถามสมิงพระรามว่าต้องการสิ่งใดบ้าง ฝ่ายพระสมิงพระรามจึงตอบกลับไปว่า ต้องการแค่ม้าฝีเท้าดีเท่านั้น พระเจ้าฝรั่งมังฆ้องได้ยินดังนั้น จึงประกาศหาม้าไปทั่วเมือง แต่ก็ไม่ถูกใจสมิงพระราม สุดท้ายจึงต้องหาม้าเชลยศักดิ์จากนอกเมือง

เมื่อออกมานอกเมือง สมิงพระรามได้พบกับม้าสองแม่ลูกของหญิงม่ายคนหนึ่ง โดยลูกม้านั้นมีกำลังมากถูกต้องตรงตามคุณสมบัติทุกประการ เมื่อสมิงพระรามเอามือแตะหลังม้า ก็ไม่ได้ทรุดอ่อนเหมือนม้าตัวอื่น ๆ สมิงพระรามจึงตัดสินใจขึ้นขี่ม้า และควบออกไปอย่างรวดเร็วจนฝุ่นฟุ้งกระจายไปทั่ว และแม้จะควบตั้งแต่เช้าจนบ่าย เจ้าม้าตัวนี้ก็ไม่ได้เหน็ดเหนื่อยเลย สมิงพระรามจึงสะบัดม้าเป็นเพลงทวน กลับเข้ามาเฝ้าพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง

เมื่อวันประลองศึกมาถึง ณ สนามรบ กามะนี ขุนศึกพระเจ้ากรุงจีน แต่งตัวใส่เสื้อหุ้มเกราะ คาดสายเอวประดับหยก เหน็บกระบี่ ฝ่ายสมิงพระราม ใส่เสื้อสีชมพูขลิบทอง จีบเอว ใส่กำไลต้นแขน ปลายแขนสอดดาบสะพายแล่ง ทั้งสองฝ่ายต่างก็ร่ายรำเพลงทวนออกมาอย่างสง่างาม เมื่อสมิงพระรามเห็นชุดเกราะที่แน่นหนาของกามะนี จึงออกอุบายให้ทั้ง ๒ ฝ่ายร่ายรำเพลงทวนถวายแก่พระเจ้าอยู่หัวทั้งสองทอดพระเนตรเป็นขวัญตาเสียก่อน แล้วจึงค่อยสู้กันทีหลัง กามะนีตอบตกลง ทั้งสองจึงรำทวนถวาย ซึ่งในขณะที่รำทวนอยู่นั้น สมิงพระราม ได้หาช่องทางที่จะสอดแทงทวนผ่านชุดเกราะ ซึ่งมีอยู่ ๒ ช่องทางคือ บริเวณใต้รักแร้ และกลีบเกราะท้ายหมวก ที่พอจะย้อนแทงได้

หลังจากนั้น ทั้งสองฝ่ายก็เข้าโรมรันเพลงทวนต่อสู้กันหลายสิบเพลง ต่างคนต่างรับ ต่างป้องกัน ไม่มีคนเพลี่ยงพล้ำ สมิงพระรามจึงคิดว่าหากสู้ต่อไปแบบนี้ คงชนะได้ยากแน่ จึงแสร้งควบม้าหนี กามะนีจึงควบม้าไล่ตาม สมิงพระรามมองเห็นว่าม้าของกามะนีอ่อนแรงแล้ว จึงชักม้าเข้าสู้อีกครั้ง แต่ม้าของกามะนีที่อ่อนแรงหันหนีกลับไม่ทัน สมิงพระรามจึงได้สอดทวนแทงใต้รักแร้ กามะนีเสียจังหวะทันที

ฝ่ายสมิงพระรามไม่รอช้า ชักดาบออกพร้อมเร่งม้า ฟันย้อนตามกลีบเกราะท้ายหมวกจนศีรษะของกามะนีขาด แต่ไม่ทันตกลงพื้น สมิงพระรามก็ได้ใช้ขอเหล็กเกี่ยวศีรษะใส่ตะกรวย แล้วชักม้ากลับไปถวายพระเจ้าฝรั่งมังฆ้อง หลังจากนั้น พระเจ้ากรุงจีนได้นำศพของกามะนี มาทำพิธีฝังต่อไป ส่วนเหล่าทหารของพระเจ้ากรุงจีนก็โกรธแค้นมาก จึงขอเข้าไปตีกรุงอังวะ แต่พระเจ้ากรุงจีนนั้นรักษาสัตย์มากกว่าทรัพย์ จึงสั่งให้ถอนกองทัพกลับไป 

เรียกว่าจากนักโทษ กลายมาเป็นฮีโร่ของกรุงอังวะเลยก็ว่าได้ แต่ชีวิตของสมิงพระรามนั้นไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบหรอกนะ เพราะยังมีเรื่องราวยุ่งเหยิงต่อจากนี้ ซึ่งเพื่อน ๆ สามารถไปติดตามกันได้ที่แอปพลิเคชัน StartDee ดาวน์โหลด เพื่อเรียนตอนจบของบทเรียนเรื่องราชาธิราช ตอนสมิงพระรามอาสา กันได้เลย

ส่วนเพื่อน ๆ ชั้นม.1 คนไหนที่อยากเรียนวรรณคดีกันต่อ เรายังมี นิราศภูเขาทอง กาพย์เห่ชมเครื่องคาวหวาน กาพย์เรื่องพระไชยสุริยา และโคลงโลกนิติ หรือจะข้ามไปเรียนวิชาสังคม เรามีบทเรียนเยอะเลย ทั้งลักษณะทางกายภาพ และภูมิอากาศของทวีปเอเชีย และอื่น ๆ อีกมากมาย

Did you know ? ม้าเชลยศักดิ์คืออะไร

หากเพื่อน ๆ เคยดูละครหรือเคยอ่านนิยายเรื่อง “เชลยศักดิ์” ที่ผู้แต่งนำเอาคำสองคำ ซึ่งก็คือคำว่า “เชลย” หมายถึง ผู้ที่ถูกข้าศึกหรือคู่สงครามจับตัวได้ และคำว่า “ศักดิ์” ที่หมายถึง อำนาจ ความสามารถ มาผสมกัน ก็อาจจะเข้าใจความหมายของคำว่าเชลยศักดิ์ในบริบทอื่น ๆ ผิดเพี้ยนไปได้

แม้ว่าคำว่าเชลยศักดิ์ในละคร จะหมายถึงนักโทษที่มีศักดิ์ศรี หรือเคยมียศศักดิ์สูง ๆ มาก่อน แต่จริง ๆ แล้วคำว่าเชลยศักดิ์ตามพจนานุกรมราช ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ หมายถึง อยู่นอกทําเนียบ นอกทะเบียน ไม่ได้มีชื่อปรากฏอยู่ในทำเนียบของหลวง เช่น ช่างเชลยศักดิ์ หมายถึง ชาวบ้านทั่วไปที่มีฝีมือทางช่าง เป็นต้น

ดังนั้น ม้าเชลยศักดิ์ ก็หมายถึงม้าของชาวบ้านทั่วไป ไม่ได้มีการขึ้นทะเบียนว่าเป็นม้าของหลวงนั่นเอง

ขอบคุณบทเรียนจาก สันติพงศ์ เร่งประเสริฐ (ครูไตเติ้ล)
ที่มา : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

ช่างเชลยศักดิ์คืออะไร

มาเฉลยสักหมายถึงอะไร

มาบน้ำ มีความหมายว่าอะไร

ข้อใดคือความหมายของบาทบริจาริกา