Show การปฏิรูปการปกครองสมัยอยุธยา ในช่วงต้นสมัยอยุธยาได้มีการปฏิรูปครั้งสำคัญ คือ การปฏิรูปการปกครองและการบริหารราชการแผ่นดินในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถเป็นรูปแบบการบริหารราชการแผ่นดินที่ใช้มานาน 400 ปี จนถึงสมัยรัชกาลที่5 สาเหตุของการปฏิรูปการปกครอง 1.เนื่องจากเป็นช่วงที่กรุงศรีอยุธยาขยายดินแดนออกไปกว้างขวางจากการรวมอาณาจักรสุโขทัยเข้าด้วยกันเป็นอาณาจักรเดียว 2.มีประชากรเพิ่มมากขึ้น 3.การเมืองการปกครองมีความดูแลที่ซับซ้อน สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ จึงทรงปฏิรูปการปกครองซึ่งสรุปได้ดังนี้ 1.การปกครองส่วนกลาง สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงดึงอำนาจมาไว้ในส่วนกลาง คือ กรุงศรีอยุธยา ทรงตราพระไอยการตำแหน่ง นาทหาร และ นาพลเรือน แบ่งฝ่ายบริหารออกเป็นฝ่ายพลเรือนและฝ่ายทหาร โดยฝ่ายพลเรือนมีสมุหนายกเป็นหัวหน้ารับผิดชอบ รวมทั้งควบคุมดูแลจตุสดมภ์ ซึ่งจตุสดมภ์ยังคงมีอำนาจหน้าที่เหมือนเดิม แต่เปลี่ยนชื่อให้แตกต่างจากเดิม การปกครองแบบจตุสดมภ์ ในสมัยพระเจ้าอู่ทองได้ปรับปรุงระบอบการปกครองในส่วนกลางเสียใหม่เป็นแบบจตุสดมภ์ตามแบบอย่างของขอมโดยมีกษัตริย์เป็นผู้อำนวยการปกครอง การปกครองประกอบด้วยเสนาบดี 4 คนคือ ขุนเมือง ขุนวัง ขุนคลัง ขุนนา พร้อมทั้งได้ตรากฎหมายลักษณะอาญาหลวงและกฏหมายลักษณะอาญาราษฎร เพื่อเป็นบรรทัดฐานในด้านยุติธรรม การบังคับบัญชาในส่วนกลางแบ่งออกเป็น ขุนเมือง(ขุนเวียง)ตระเวนซ้าย ขวา และขุนแขวง อำเภอ กำนันในกรุงบังคับศาลพิจารณาความฉกรรจ์มหันตโทษ ซึ่งแบ่งเป็นแผนกว่าความนครบาลและคุมไพร่หลวงมหันตโทษ ทำหน้าที่ตะพุ่นหญ้าช้าง ขุนวัง ทำหน้าที่รักษาพระราชมนเฑียร และพระราชวังชั้นนอกชั้นในเป็น พนักงานจัดการพระราชพิธีทั้งปวงทั่วไป และบังคับบัญชาข้าราชการฝ่ายหน้า บรรดาข้าราชการ ซึ่งมีตำแหน่งอยู่ในพระบรมมหาราชวังชั้นในและข้าราชการฝ่ายในทั่วไปมีอำนาจที่จะตั้งศาลชำระความซึ่งเกี่ยวข้องได้ ราชการในกรมวังนี้มีความละเอียดกว่าราชการในกรมเมืองต้องรู้วิธีปฏิบัติราชการ มีความจดจำดีมีความขยันหมั่นเพียรและต้องใช้ความรู้ความสามารถ ขุนคลัง ทำหน้าที่ในการบังคับบัญชาในเรื่องเกี่ยวข้องกับการเงิน ซึ่งจะเข้าในพระคลังและที่จะจ่ายราชการบังคับจัดการภาษีอากรขนอนตลาดทั้งปวงและบังคับศาลซึ่งชำระความเกี่ยวข้องด้วยพระราชทรัพย์ของหลวงทั้งปวง ขุนนา มีหน้าที่ดูแลรักษานาหลวงเก็บค่าเช่าจากราษฎร เป็นพนักงานจัดซื้อข้าวขึ้นฉางหลวง เป็นพนักงานทำนาตัวอย่าง
ชักจูงราษฎรให้ลงมือทำนาด้วยตนเองเป็นผู้ทำนุบำรุงชาวนาทั้งปวงไม่ให้เสียเวลาทำนา นอกจากนั้นยังมีอำนาจที่จะตั้งศาลพิพากษา ความที่เกี่ยวข้องด้วยเรื่องนาและโคกระบือ ฝ่ายทหารมีสมุหพระกลาโหมเป็นหัวหน้าผู้รับผิดชอบในส่วนที่เกี่ยวข้องกับฝ่ายทหาร สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงเห็นว่าการจัดระเบียบการปกครองหัวเมืองที่ใช้กันมาแต่เดิมไม่อาจควบคุมหัวเมืองที่อยู่ห่างไกลได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงทรงปรับปรุงการปกครองหัวเมืองให้เป็นระเบียบแบบแผนมากขึ้น โดยรวมอำนาจการปกครองไว้ที่ส่วนกลาง ยกเลิกเมืองลูกหลวงกรือเมืองหน้าด่านที่ตั้งอยู่ 4 ทิศ และจัดใหม่เป็น หัวเมืองชั้นใน หัวเมืองชั้นนอก(เมืองพระยามหานคร)ละหัวเมืองประเทศราช นอกจากนี้ยังทรงจักระบบศักดินา สังคมศักดินา หมายถึง ระบบสังคมที่มีการแบ่งชนชั้น ซึ่งกำหนดสิทธิหน้าที่และฐานะของแต่ละบุคคลในสังคม จุดประสงค์ก็เพื่อควบคุมกำลังคนและแบ่งฐานะของบุคคลเป็นสำคัญ ผู้ควบคุมกำลังคนสูงสุด คือ พระมหากษัตริย์ รองลงมาได้แก่ ขุนนาง (ข้าราชการ) และผู้ถูกควบคุมคือ สามัญชนหรือไพร่ ระบบศักดินาได้รับการจัดระเบียบในสมัยพระบรมไตรโลกนาถ โดยมีการตราพระราชกำหนดกฎหมายเกี่ยวกับศักดินาขึ้นใน พ.ศ. 1998 เรียกว่า “ พระไอยการตำแหน่งนายพลและนายทหารหัวเมือง“ สังคมไทยในอดีตมีการจัดระเบียบของคนในสังคมออกเป็น 2 ชนชั้นใหญ่ ๆ คือ ชนชั้นปกครองและชนชั้นใต้ปกครอง โดยมีศักดินาเป็นตัวกำหนดหน้าที่ในแต่ละชนชั้น ชนชั้นปกครอง ได้แก่ 1.เจ้านาย 2.ขุนนาง ชนชั้นใต้ปกครอง ได้แก่ 1.ไพร่ 2.ทาส ผลของการปฏิรูปนี้ทำให้อาณาจักรอยุธยามีความมั่นคง การบริหารราชการแผ่นดินมีระบบระเบียบ การควบคุมประชากรที่เป็นกำลังสำคัญด้านแรงงานและกำลังทหารมีประสิทธิภาพมากขึ้น สร้างโดย น.ส. อลิสซาเบซ เมย์ เตมีศรีสุข ม.4/3 เลขที่ 11 แหล่งอ้างอิง หนังสือเรียนวิชา ประวัติศาสตร์ ม.4 - ม.6, http://new.school.net.th/library/create-web/10000/history/10000-2455.html การปฏิรูปการปกครองในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถมีลักษณะอย่างไรสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ทรงปฏิรูปการปกครอง โดยทรงรวมอำนาจจากการปกครองเข้าสู่ศูนย์กลางคือ ราชธานี และแยกฝ่ายทหาร และฝ่ายพลเรือนออกจากกันคือ ฝ่ายทหารมีสมุหพระกลาโหมเป็นหัวหน้า รับผิดชอบ ฝ่ายพลเรือนมีสมุหนายก เป็นหัวหน้ารับผิดชอบ มีผู้ช่วยคือ จตุสดมภ์ ได้แก่ กรมเมือง กรมวัง กรมพระคลัง และกรมนา ในกรณีที่เกิดศึกสงครามทั้งฝ่าย ...
การปฏิรูปการปกครองในสมัยพระบรมไตรโลกนาถส่งผลต่ออยุธยาอย่างไรผลจากการปฏิรูป ทำให้อยุธยาเป็นราชอาณาจักรที่มีระเบียบแบบแผน อำนาจการปกครองถูกรวมมาไว้ที่องค์ พระมหากษัตริย์ ซึ่งประทับอยู่ที่เมืองหลวง คือ พระนครศรีอยุธยา เป็นรูปแบบที่เรียกว่า "สมบรูณาญาสิทธิราชย์" สมบรูณ์แบบที่สุดในระบบที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข
การปฏิรูปการปกครองสมัยอยุธยาเกิดขึ้นในสมัยใดการปกครองสมัยอยุธยาตอนปลาย คือ ตั้งแต่ พ.ศ.1991 ในสมัยของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ถึงเสียกรุงศรีอยุธยา พ.ศ.2310 สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ.1991 - พ.ศ.2031 พระองค์ได้ปฏิรูปการปกครองเสียใหม่ดังนี้
ข้อใดคือหลัก 3 ประการที่สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถใช้ในการปกครองสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถจึงได้ปฏิรูปการปกครองแผ่นดินให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นกว่าเดิม โดยใช้หลัก 3 ประการ ได้แก่ การรวมอำนาจเข้าสู่ส่วนกลาง การแบ่งแยกอำนาจหน้าที่และหลักการถ่วงดุลอำนาจ[7] ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้ คือ
|
การปฏิรูปการปกครองอาณาจักรอยุธยาในรัชสมัยของสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถมีลักษณะสำคัญอย่างไร
ลิขสิทธิ์ © 2024 moicapnhap Inc.
