Show
ข้อคิดจากโคลงโลกนิติดร.ถวิล อรัญเวศรอง ผอ.สพป.นครราชสีมา เขต 4ศษ.บ. (ภาษาไทย) มสธ.ศน.บ. (ศึกษาศาสตร์) มมร.ป.บัณฑิต (บริหารการศึกษา) ม.ราชภัฏนครราชสีมาศษ.ม. (การประถมศึกษา) ม.ขอนแก่นค.ม. (การบริหารการศึกษา)ม.ราชภัฏนครราชสีมาศษ.ด. (การบริหารการศึกษา) ม.วงษ์ชวลิตกุลโคลงโลกนิติ เป็นวรรณกรรม ประเภทคำสอน ในลักษณะของโคลงสุภาษิตคำว่า โลกนิติ (อ่านว่า โลก-กะ-นิด) แปลว่า ระเบียบแบบแผนแห่งโลกเนื้อหาในโคลงโลกนิติ จึงมุ่งแสดงความจริงของโลกและสัจธรรมของชีวิต เพื่อให้ผู้อ่านได้รู้เท่าทันต่อโลก และเข้าใจในความเป็นไปของชีวิต พร้อมเป็นแม่แบบเพื่อให้ผู้อ่านได้ดำเนินชีวิตไปในทางที่ถูกต้องดีงามสืบไปโคลงโลกนิติมีความไพเราะเหมาะสมทั้งด้านรูปแบบและเนื้อหาปรัชญาสาระ ครบคุณค่าทางวรรณกรรม ทำให้เป็นที่แพร่หลายในหมู่คนทั่วไป บางท่านกล่าวยกย่องโคลงโลกนิติว่าเป็น อมตะวรรณกรรมคำสอน หรือ ยอดสุภาษิตอมตะ (วรรณกรรมที่ไม่มีวันตายหรือเลือนหายไปจากโลก)โคลงโลกนิติ ได้รับคัดเลือกจากกระทรวงศึกษาธิการให้เป็นบทอ่าน ในหนังสือแบบเรียนสำหรับนักเรียนนักศึกษาอยู่ทุกยุคสมัย และได้รับการจัดให้เป็นหนึ่งในหนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน สอนให้ทำความดีความเป็นมาโคลงโลกนิติ เชื่อกันว่า มีมาตั้งแต่ครั้งสุโขทัย โดยนักปราชญ์ในสมัยนั้นได้คัดเลือกหาคาถาสุภาษิต ภาษาบาลีและภาษาสันสกฤตที่ปรากฏในคัมภีร์ต่างๆ เช่น คัมภีร์โลกนิติ, คัมภีร์ธรรมนีติ, คัมภีร์ราชนีติ, หิโตปเทศ, ธรรมบท และ พระไตรปิฎก เป็นต้น มาถอดความแล้วเรียบเรียงแต่งเป็นโคลงโลกนิติศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯต่อมาในสมัยรัตนโกสินทร์ เมื่อพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์ฯ) ในปี พ.ศ. 2374 ก็มีดำริให้จารึกวิชาการสาขาต่างๆ ไว้บนแผ่นศิลาที่ประดับไว้ตามเสาหรือกำแพงพระวิหาร ในการนี้จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอกรมขุนเดชอดิศร (ต่อมาได้ดำรงพระยศเป็น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร) ทรงชำระโคลงโลกนิติของเก่าให้ประณีตไพเราะยิ่งขึ้น เพื่อจารึกไว้ในคราวเดียวกันจำนวนโคลงโลกนิติที่ปรากฏต้นฉบับในสมุดไทย มีทั้งสิ้น 408 บท แต่ที่จารึกไว้ในวัดพระเชตุพนฯ แผ่นละบท มี 435 แผ่น (รวมโคลงนำ 2 บท) คาดว่ามีโคลงที่แต่งเพิ่มเติมเพื่อให้พอดีกับพื้นที่จารึกสำนวนอื่นปี พ.ศ. 2385 โลกนิติคำฉันท์ แต่งเป็นคำฉันท์โดย ขุนสุวรรณสารวัดปี พ.ศ. 2428 โลกนิติคำโคลง อีกสำนวน เข้าใจว่าแต่งโดย พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ฉบับชำระ ภายหลังมีการรวบรวม สอบทาน และจัดพิมพ์เผยแพร่โคลงโลกนิติ ดังนี้หนังสือสอนอ่านฯ สุภาสิตโลกนิติ์คำโคลง รวบรวม สอบทาน และจัดพิมพ์โดย กรมศึกษาธิการ กระทรวงธรรมการ เมื่อปี พ.ศ. 2447 เพื่อใช้เป็นหนังสือแบบเรียนสำหรับนักเรียน โดยนำโคลงที่สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร ทรงชำระไว้ 408 บท ที่ปรากฏในต้นฉบับสมุดไทย (รวมโคลงนำ 2 บท โคลงส่งท้าย 2 บท และโคลงที่ซ้ำกันอยู่ 5 บท) มาพิมพ์ร่วมกับโคลงอีก 30 บท ที่พบในแผ่นศิลาวัดพระเชตุพนฯประชุมโคลงโลกนิติ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ หอสมุดแห่งชาติจัดพิมพ์โคลงโลกนิติที่เป็นพระนิพนธ์ของสมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร ร่วมกับโคลงโลกนิติสำนวนเก่าที่มีการค้นพบเป็นจำนวนมากจากหอพระสมุดวชิรญาณ พร้อมระบุคาถาอันเป็นที่มาของโคลง และจัดรวบรวมกันเป็นชุดๆ ได้โคลงภาษิตรวม 593 ชุด จำนวน 911 บท (ไม่รวมโคลงนำ 2 บท และโคลงส่งท้าย 2 บท) พิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2460ประชุมโคลงโลกนิติ ฉบับกรมวิชาการ เป็นฉบับที่คณะกรรมการคัดสรรและเผยแพร่วรรณกรรมของชาติ กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ นำต้นฉบับ หนังสือสอนอ่านฯ สุภาสิตโลกนิติ์คำโคลง และ ประชุมโคลงโลกนิติ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ มาสอบทาน แก้ไขอักขระ ตัดโคลงที่ซ้ำซ้อน เพิ่มเติมคาถา จัดทำคำอธิบายศัพท์ และจัดหมวดหมู่ใหม่ในโคลงบางชุด ทำให้ได้โคลงภาษิตรวม 594 ชุด จำนวน 902 บท (รวมโคลงนำ 2 บท และโคลงส่งท้าย 4 บท) พิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2543ฉบับคัดลอก ที่น่าสนใจ เช่น กระทรวงศึกษาธิการ คัดโคลงบางบท บรรจุลงเป็นบทเรียนอ่านหนึ่งใน หนังสือแบบเรียน วิชาภาษาไทย ระดับมัธยมศึกษาโคลงโลกนิติ ฉบับถอดความ ถอดความโดย นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย อ้างจาก ศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ ทั้ง 435 บท แต่ละบทประกอบด้วย บทโคลง, บทแปลคำศัพท์, บทถอดความข้อคิดจากโคลงโลกนิติให้แง่คิดความหวาน ความหวานหญิงรูปงาม อ้อย และถ้อยคำ หรือการพูดรสหวานในโลกนี้ มีสามหญิงรูปบริสุทธิ์งาม อีกอ้อย สมเสพรสกลกาม เยาวโยคหวานไป่ปานรสถ้อย กล่าวเกลี้ยงไมตรีสำนวนเก่าหวานใดในโลกนี้ มีสามสิ่งนา หวานหนึ่งคือรสกาม อีกอ้อย หวานอื่นหมื่นแสนทราม สารพัด หวานเอยหวานไป่ ปานรสถ้อย กล่าวเกลี้ยงคำหวาน(สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร)สอนให้รู้จักความดีความชั่ว การที่เราได้รับผลอย่างไรย่อมมีเหตุจากการกระทำของเราทั้งสิ้น ผู้ทำดีย่อมได้รับผลดีตอบแทน ผู้ทำชั่ว ผลที่เกิดจากการทำชั่วนั้น ย่อมกัดกร่อนใจซึ่งเปรียบได้กับสนิมกัดกร่อนเนื้อเหล็กให้ผุพังไป ฉะนั้น ดังที่ว่าสนิมเหล็กเกิดแต่เนื้อ ในตน กินกัดเนื้อเหล็กจน กร่อนขร้ำ บาปเกิดแต่ตนคน เป็นบาป บาปย่อมทำโทษซ้ำ ใส่ผู้บาปเองกล่าวถึงความดีความชั่วไว้ในอีกบทหนึ่งว่า วัวควายนั้น เมื่อสิ้นชีพแล้วยังมีเขาและหนังที่เป็นประโยชน์ ส่วนคนเราเมื่อสิ้นชีวิต คงเหลือแต่เกียรติยศชื่อเสียงและความดีความชั่วให้คนได้จดจำไว้เท่านั้น ดังที่ว่าโคควายวายชีพได้ เขาหนัง เป็นสิ่งเป็นอันยัง อยู่ไซร้ คนเด็ดดับสูญสัง- ขารร่าง เป็นชื่อเป็นเสียงได้ แต่ร้ายกับดีสอนให้รู้จักประมาณตนโคลงโลกนิติสอนให้รู้จักประเมินความสามารถและประมาณกำลังของตน นับเป็นคำสอนที่สอดคล้องกับแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เรื่องหลักปรัชญาของบเศรษฐกิจพอเพียง ดังคำสอนที่ใช้แนวเทียบกับนกตัวน้อยที่หากินตามกำลังของตนและทำรังแต่พอตัวนกน้อยขนน้อยแต่ พอตัว รังแต่งจุเมียผัว อยู่ได้ มักใหญ่ย่อมคนหวัว ไพเพิด ทำแต่พอตัวไซร้ อย่าให้คนหยันสอนให้รู้จักพิจารณาคนและรู้จักคบเพื่อนโคลงโลกนิติสอนให้รู้จักพิจารณาเลือกคบคน โดยกล่าวเปรียบเทียบว่า ก้านบัว สามารถบอกความตื้นลึกของน้ำได้ฉันใด กิริยามารยาทของคนก็สามารถบ่งบอกถึงการอบรมเลี้ยงดูได้ฉันนั้น คำพูดก็สามารถบ่งบอกให้รู้ว่าคนนั้นพูดฉลาดหรือพูดโง่ เช่น เกี่ยวกับหย่อมหญ้าที่เหี่ยวแห้งย่อมบอกให้รู้ว่าดินในบริเวณนั้นไม่ดี ดังที่ว่าก้านบัวบอกลึกตื้น ชลธาร มารยาทส่อสันดาน ชาติเชื้อ โฉดฉลาดเพราะคำขาน ควรทราบ หย่อมหญ้าเหี่ยวแห้งเรื้อ บอกร้านแสลงดินอีกบทหนึ่งจะกล่าวเปรียบเทียบจิตใจของคนกับความลึกของมหาสมุทรที่แม้จะลึกเพียงใดก็อาจจะใช้เครื่องมือวัดได้ หรือภูเขาแม้จะสูงเพียงใดก็อาจใช้เครื่องมือวัดความสูงได้เช่นกัน แต่จิตใจคนนั้นวัดความรู้สึกจริงแท้ได้ยาก ดังที่ว่าพระสมุทรสุดลึกล้น คณนา สายดิ่งทอดทิ้งมา หยั่งได้ เขาสูงอาจวัดวา กำหนด จิตมนุษย์นี้ไซร้ ยากแท้หยั่งถึงอีกบทหนึ่งสอนให้อยู่ห่างไกลจากคนชั่ว เพราะหากคบคนชั่วเป็นมิตร เมื่อถึงเวลาผิดใจกันเขาก็อาจกล่าวโทษแก่เราได้ ดังที่ว่ามิตรพาลอย่าคบให้ สนิทนัก พาลใช่มิตรอย่ามัก กล่าวใกล้ ครั้นครามเคียดคุมชัก เอาโทษ ใส่นา รู้เหตุสิ่งใดไซร้ ส่อสิ้นกลางสนามสอนไม่ให้ทำตามอย่างผู้อื่น (ในทางไม่ดี)เมื่อเห็นผู้อื่นมั่งมีกว่าก็ไม่ควรโลภ ไม่ควรอยากมีอยากได้ตามคนอื่น แม้จะยากจนก็ให้หมั่นทำมาหากิน อย่าเกียจคร้านและท้อแท้ ให้รู้จักใช้ชีวิตอย่างพอเพียง ดังที่ว่าเห็นท่านมีอย่าเคลิ้ม ใจตาม เรายากหากใจงาม อย่าคร้าน อุตสาห์พยายาม การกิจ เอาเยี่ยงอย่างเพื่อนบ้าน อย่าท้อทำกินสอนให้มีความกตัญญูโคลงโลกนิติสอนให้ระลึกถึงพระคุณบิดามารดาและครู โดยกล่าวเปรียบว่าพระคุณของมารดานั้นยิ่งใหญ่เปรียบได้กับแผ่นดิน พระคุณของบิดาเล่าก็กว้างขวางเปรียบได้กับอากาศ พระคุณของพี่นั้นสูงเท่ากับยอดเขาพระสุเมรุ และพระคุณของครูบาอาจารย์ก็ล้ำลึกเปรียบได้กับน้ำในแม่น้ำทั้งหลาย ดังที่ว่าคุณแม่หนักหนาเพี้ยง พสุธาคุณบิดรดุจอา- กาศกว้าง คุณพี่พ่างศิขรา เมรุมาศ คุณพระอาจารย์อ้าง อาจสู้สาครสอนให้เป็นคนมีวาจาอ่อนหวานคนที่พูดจาสุภาพไพเราะย่อมมีเพื่อนมาก เปรียบได้กับดวงจันทร์ที่มีดาวจำนวนมากรายล้อมประดับ ต่างกับคนพูดจากระด้างหยาบคาย ทำให้มีไม่ใครปรารถนาจะคบหรือสมาคมด้วย เปรียบได้กับดวงอาทิตย์แสงร้อนแรงที่บดบังแสงของดาวดวงอื่น ดังที่ว่าอ่อนหวานมานมิตรล้น เหลือหลายหยาบบ่มีเกลอกราย เกลื่อนใกล้ ดุจดวงศศิฉายดาวดาษ ประดับนาสุริยาส่องดาราไร้ เพื่อร้อนแรงแสงแหล่งข้อมูลhttps://sites.google.com/site/...https://goo.gl/GgiM3vโคลงโลกนิติให้ข้อคิดในด้านใดบ้างโคลงโลกนิติ เป็นบทร้อยกรองที่ให้ทั้งความรู้และข้อคิด สอนให้รู้จักความดีความชั่ว การที่เราได้รับผลอย่างไรย่อมมีเหตุมาจากการกระทำของเราทั้งสิ้น ผู้ทำดีย่อมได้รับผลดี ตอบแทน ผู้ทำชั่วย่อมได้รับผลชั่วตอบแทน ผลที่เกิดจากการทำความชั่ว ย่อมกัดกร่อนใจ ซึ่งเปรียบได้กับสนิมกัดกร่อนเนื้อเหล็กให้ผุพัง ดังโคลงโลกนิติที่ว่า
โคลงโลกนิติบทใดที่สอนให้คนรู้จักพิจารณาคนชลธาร ชาติเชื้อ ควรทราบ บอกร้ายแสลงดิน ฯ สมเด็จกรมพระยาเดชาฯ โคลงบทที่ ๒๖ สอนให้รู้จักวิเคราะห์มิตร ถ้าเป็นคนพาลอย่าถือเป็นมิตร ต้องรู้จักระมัดระวังการ พูดไม่พูดเรื่องที่เป็นความลับด้วย มิฉะนั้นหากโกรธเมื่อใดย่อมนำความลับนั้นไปกล่าวจนหมดสิ้น O มิตรพาลอย่าคบให้ AT สนิทนัก กล่าวใกล้ เอาโทษ ใส่นา ส่อสิ้นกลางสนาม ฯ
โคลงโลกนิติเป็นวรรณกรรมในด้านใดโคลงโลกนิติ เป็นวรรณกรรมประเภทคำสอน ในลักษณะของโคลงสุภาษิต คำว่า โลกนิติ (อ่านว่า โลก-กะ-นิด) แปลว่า ระเบียบแบบแผนแห่งโลก
โคลงโลกนิติมีหลักการสอนอย่างไรโคลงโลกนิติ) จึงสอนว่าอย่าวางใจคน ถึงแม้จะรู้จักกันมานานก็ตาม คำโคลงสอนให้มีความขยันหมั่นเพียร ทำแต่ความดี ทำบุญ ทำกุศล ถ้ามีสินทรัพย์มากก็พึงแบ่งปันให้คนอื่นที่ขาดแคลน พึงทำตัว เป็นคนซื่อสัตย์ สนใจใฝ่ธรรมะ เชื่อในหลักของกรรม หลีกเลี่ยง
|