�к�俿�� ���¶֧�ѡɳС���觨��¡����俿�Ҩҡ���觡ӹԴ��ѧ�����俿�� ��������������ҹ ���觨ҡʶҹ�俿�Ҽ�ҹ���俿���ç�٧ ʶҹ�俿������ �����ŧ�ŧ俿�������ŧ ��ѧ��ҹ�ѡ����� �ӹѡ�ҹ �����ç�ҹ�ص��ˡ��� ����Ѻ�����俿�ҷ������������ҹ�������仹�鹡�����ѡ������Ẻ���ǡѹ ��� ������ҡ����ͧ���Դ俿�� � �ç�ҹ��Ե俿�� ��ҹ�����俿���ç�ѹ�٧�ҵ�����俿�� (��觻�Сͺ��������Ǵ����������ӹǹ�ҡ) �Ҩ���з�觶֧ʶҹ�俿������ ����������ŧ�ç�ѹ俿������٧������͵��ŧ����������ͧ�����ҹ ��駹�����ͧ�ҡ����觡����俿�����ҹ�ҵ�����俿������зҧ�� �з�����ա���٭�����ç�ѹ俿����ǹ˹�� �������俿���Ҷ֧��鹷�����ͧ�����俿�ҡ�е�ͧŴ�ç�ѹ俿��ŧ�дѺ˹������Ŵ�ѹ���� ������ŧ�ç�ѹ俿��������������ǡ���觵�����俿�����ѧ�����ŧ�ç�ѹ俿�ҷ��Դ���������俿������觪�������� �����ŧ�ç�ѹ俿���ա���駡��觼�ҹ�������Ҥ�ú�ҹ��� ������ա����俿�Ҩҡ�Ԩ������ҧ� ��Ҥ�ú�ҹ��������š�Ѻ仵�����俿���ա���˹��������觡��Դ�ա���� �����ҡѺ����繡�äúǧ�á����Ţͧ�����俿�� �к�俿�ҷ����俿����觨�����ѧ��ҹ�����������¡����к�俿���ç�ѹ��� ������͡�� 2 �к����¡ѹ 㹡����ҹ��鹡��俿��ϨоԨ�ó��������������������ͧ��âͧ�����俿����Ҩ����к�� �¾Ԩ�óҨҡ�Ѩ����Ӥѭ 2 ��С�� ��� ����ҳ�����俿�� ��������Шӹǹ�ͧ����ͧ��俿�ҷ�������㹺�ҹ �к�俿�����͡���� 2 �к� �ѧ��� 1. �к�俿�� 1 �� ����к�俿�ҷ�������俿�Ҩӹǹ 2 ��� ��鹷��������¡���������������� ��������Ź� ��¹᷹���µ���ѡ�� L (Line) ��鹷�����������¡�����¹�Ƿ��� ��������ٹ�� ��¹᷹���µ���ѡ�� N (Neutral) ���ͺ������䢤ǧ�Ѵ� �������䢤ǧ�Ѵ�������� �������� ��������Ź� ��ʹ����ͧ�ʧ����������䢤ǧ�еԴ ����Ѻ��¹�Ƿ��� ��������ٹ�� �����Դ �ç�ѹ俿�ҷ�����բ�Ҵ 220 ��ŷ� (Volt) ������Ѻ��ҹ�ѡ����·���价���ա����俿������ҡ�ѡ 2. �к�俿�� 3 �� ����к�俿�ҷ����������俨ӹǹ 3 ��� �����¹�Ƿ��� 1 ��� �֧�������� 4 ��� �к�俿�� 3 �� ����ö�����ҹ���к�俿�� 1 �� �� �¡�õ�ͨҡ�����˹�������¹�Ƿ����ա���˹�� �ç�ѹ俿�������ҧ������������˹�觡Ѻ��¹�Ƿ����դ�� 220 ��ŷ� ����ç�ѹ俿�������ҧ����ʴ��¡ѹ�դ�� 380 ��ŷ� �к����֧���¡����к�俿�� 3 �� 4 ��� 220/380 ��ŷ� �к�����բ�ʹդ������ö���¡����俿�����ҡ�����к� 1 �� �֧ 3 ��� �֧��������Ѻʶҹ������ͧ�����俿���ҡ� �� �Ҥ�þҳԪ�� �ç�ҹ�ص��ˡ�����Ҵ��� �繵� ���º���§�ҡ˹ѧ��ͤ����ͪ�ҧ俿��㹺�ҹ การทำความเข้าใจระบบการจ่ายกำลังไฟฟ้า (Power distribution system) เป็นส่วนสำคัญในการวางแผนการใช้พลังงานไฟฟ้าในโรงงานหรืออาคารอย่างมีประสิทธิภาพ
ระบบจ่ายไฟฟ้าเริ่มจากสถานีย่อยซึ่งมีสายไฟหลายเส้นต่อผ่านเซอร์กิตเบรกเกอร์ออกมาสู่ลูกค้าที่บริเวณต่างๆ สายจ่ายไฟจะต่อเข้ากับอุปกรณ์รับไฟฟ้าของโรงงานหรืออาคาร อุปกรณ์รับไฟฟ้าแต่ละตัวจะมีอุปกรณ์ป้องกันต่ออยู่ เมื่อเกิดอุบัติเหตุหรือเกิดลัดวงจรขึ้น เบรกเกอร์จะทำการตัดไฟฟ้าเพื่อแยกอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นและจำกัดความเสียหายไว้เฉพาะอุปกรณ์ที่เกิดอุบัติเหตุเท่านั้น รูป แผนผังระบบการจ่ายไฟฟ้าทั่วไป ตัวอย่างเช่น หากเกิดอุบัติเหตุไฟฟ้าลัดวงจรขึ้นในโรงงานหรือสํานักงาน กระแสไฟฟ้านั้นจะไหลในสถานีไฟฟ้าย่อยด้วย แต่อุปกรณ์ป้องกันระบบไฟฟ้าของโรงงานหรืออาคารจะต้องทํางานเร็วกว่าสถานีไฟฟ้าย่อยและทำการตัดวงจรออกไป ทั้งนี้จำเป็นต้องตั้งค่าความสัมพันธ์ระหว่างค่า กระแสไฟฟ้าและเวลาในการทำงานของอุปกรณ์ป้องกันให้มีความแตกต่างกันระหว่างโรงงานและสถานีไฟฟ้า ทั้งนี้เพื่อลดความเสียหายต่ออุปกรณ์ให้เหลือน้อยที่สุด รวมทั้งป้องกันไม่ให้อุบัติเหตุส่งผลกระทบถึงสถานีไฟฟ้าอีกด้วย มาตรการนี้เรียกว่าการจัดความสัมพันธ์ของการป้องกัน (Protection co-ordination) หากอุปกรณ์ป้องกันระบบไฟฟ้าไม่ทํางานตามปกติ เมื่อเกิดอุบัติเหตุขึ้นในโรงงานหรือสํานักงาน เบรกเกอร์ของสถานีไฟฟ้าย่อยจะทํางานพร้อมๆ กับการเกิดอุบัติเหตุ ทําให้สํานักงานหรือบ้านเรือนอื่นๆ ที่เชื่อมต่ออยู่กับสายจ่ายไฟฟ้าเดียวกันไฟดับไปด้วย ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า อุบัติเหตุต่อเนื่อง
สถานีไฟฟ้าย่อยหรือระบบการจ่ายพลังงานไฟฟ้ามีอยู่ 4 แบบด้วยกัน คือ ระบบสายประธานเดี่ยว ระบบสายประธานคู่ ระบบสายประธานสองชุด และระบบสปอตเนตเวิร์ค (Spot network) ระบบสายประธานเดี่ยว (Simple radial)เป็นระบบจ่ายไฟสายประธานเดี่ยว (Single primary service) และจ่ายเข้าหม้อแปลงไฟฟ้ากำลังผ่านเข้าสู่สายป้อน (Feeder) ดังรูปด้านล่าง ข้อดีของระบบนี้คือ เป็นระบบที่ง่ายและราคาถูกที่สุด สะดวกต่อการป้องกันการจัดลำดับเวลาการทำงาน (Co-ordinate) ระบบนี้เหมาะสำหรับโรงงานขนาดย่อมที่สามารถหยุดการผลิตได้ในบางเวลา รูป ระบบสายประธานเดี่ยว (Simple radial) ระบบสายประธานคู่ (Primary selective radial)เป็นระบบที่เหมือนกับระบบสายประธานเดี่ยว เพียงแต่เพิ่มวงจรสำรองให้รับไฟเป็นวงจรคู่ ซึ่งในบางครั้งจำเป็นต้องซ่อมแซมสายไฟฟ้าแรงสูงชุดหนึ่งชุดใด ข้อดีของระบบจ่ายไฟนี้คือ ระบบมีความน่าเชื่อถือดีขึ้น รูป ระบบสายประธานคู่ (Primary selective radial) ระบบสายประธานสองชุด (Secondary selective)ระบบนี้จะทำงานเป็นแบบระบบสายประธานเดี่ยว 2 ชุด แต่ละชุดจะถูกเชื่อมโยง (Tie) ด้วยตัดตอนอัตโนมัติ (T) ถ้าสายไฟแรงสูงหรือหม้อแปลงชุดใดชุดหนึ่งเกิดเสียหาย สวิตซ์ตัดตอน(M) จะปลดวงจรชุดนั้น (Open) และสวิตซ์ตัดตอน (T) จะเชื่อมต่อวงจร (Close) ถึงกันทันที ซึ่งอาจจะเป็นแบบอัตโนมัติหรือไม่อัตโนมัติก็ได้ ระบบสายประธานสองชุดเป็นวงจรที่นิยมใช้กันมากในขณะนี้ ถ้าสายไฟแรงสูงหรือหม้อแปลงชุดใดชุดหนึ่งเกิดขัดข้อง หม้อแปลงตัวที่เหลือจะต้องจ่ายโหลดทั้งหมด รูป ระบบสายประธานสองชุด (Secondary selective) เพื่อจะให้หม้อแปลงทำงานได้ดีจำเป็นต้องพิจารณาดังต่อไปนี้ 1) หม้อแปลงทั้งสองตัวจะต้องมีขนาดใหญ่เพื่อให้แต่ละตัวสามารถรับโหลดได้ทั้งหมด สำหรับข้อดีของระบบนี้คือ หม้อแปลงไม่ได้ต่อขนานกัน วิสัยสามารถตัดกระแส (Interrupting capacity หรือ IC) ของ เซอร์กิตเบรคเกอร์ (CB) มีค่าเท่ากับแบบระบบสายประธานเดี่ยวระบบนี้มีความเชื่อถือสูง ระบบสปอตเนตเวิร์ค (Spot network)ระบบนี้จะประกอบด้วยหม้อแปลงจ่ายไฟ 2 ชุด หรือมากกว่า ต่อแยกเป็นอิสระกัน ส่วนทางด้านแรงต่ำจะต่อขนานโดยผ่านสวิตซ์ตัดตอนชนิดพิเศษ เรียกว่า Network protector ถ้าสายป้อนแรงสูงหรือหม้อแปลงชุดใดชุดหนึ่งเกิดขัดข้องกำลังไฟฟ้าจะถูกป้อนผ่านหม้อแปลงตัวอื่นและผ่าน Network protector ไปยังจุดที่ขัดข้อง พลังงานไฟฟ้าที่ป้อนกลับเป็นเหตุให้ Network protector เปิดวงจร และปลดแหล่งจ่ายออกจากวงจรแรงดันต่ำ สำหรับระบบจ่ายไฟนี้มีราคาแพงเพราะ Network protector มีราคาสูง และวิสัยสามารถตัดกระแส (IC) เพิ่มขึ้นเนื่องจากหม้อแปลงขนานกัน แต่ความสม่ำเสมอของแรงดันดี รูป ระบบสปอตเนตเวิร์ค (Spot network)
ระดับแรงดันมาตรฐานของระบบจำหน่ายแรงดันต่ำในประเทศไทยแบ่งออกเป็นระบบจำหน่ายเฟสเดียว (Single phase) และระบบจำหน่ายสามเฟส (Three phase) จะจำหน่ายเป็นชนิดสามเฟสสามสาย (3∅3W) 220 V และชนิดสามเฟสสี่สาย (3∅ 4W) 380/220 V |