พระมหากษัตริย์สมัยสุโขทัยมีความสำคัญต่อประเทศไทยอย่างไร


          �ѧ��Ѵ��⢷�� �繷�����ҳҨѡ��á�ͧ���ҵ�������͡��� 700 �շ���ҹ�� ����� "��⢷��" �Ҩҡ���ͧ�Ӥ�� "�آ+�ط��" �դ���������� "�����س��觤����آ " ����ѵԢͧ��⢷�����������ҳ  �.�. 1800 ����;������չ�ǹӶ� ��кԴ���觾�͢ع�����ͧ�黡��ͧ��⢷�«���ѧ�繻�����Ҫ�ͧ��������鹵�͢����Ҵ�ŭ�Ӿ������ǧ�ҡ�ҳҨѡâ�� ����;������չ�ǹӶ���鹾�Ъ����͢ع�ҧ��ҧ�����о�͢ع�����ͧ������ͧ�Ҵ���ִ���ͧ�׹������ҧ���ͧ��⢷�¢�����Ҫ�ҹ� ����Ҿ�͢ع�ҧ��ҧ������ʴ稢�鹤�ͧ�Ҫ����зç��й����� ��͢ع����Թ��ҷԵ�� 

          ����¾�͢ع������˧����Ҫ �������ͧ��������ͧ��͢ع����Թ��ҷԵ�� �ҳҨѡ���⢷��������͡仡��ҧ��ҧ��ͺ�����������㹻Ѩ�غѹ��ͺ��� ��ҹ���ͧ��ԭ����˹�ҷء��ҹ��駴�ҹ��û���ͧ ��þҳԪ�� ������ ��ʹ� �����Ż�Ѳ��������ླ� ��ѡ�ҹ�Ӥѭ��������Һ����ͧ���ͧ��⢷���ҡ��� ��� ���Ҩ��֡����͢ع������˧����Ҫ�ô���������֡�ѡ������������ �.�. 1826

          ����Ҩ��֡����Ƕ֧������ԭ������ͧ�ͧ�ҳҨѡ���⢷������¾�͢ع������˧����Ҫ������ҳ�ࢵ���ҧ��ҧ ����˹�ͨô���ͧ��� ��ҹ �����ǧ��кҧ �����ô�����ո����Ҫ ��ȵ��ѹ�͡�ô���ͧ���§�ѹ��� ��з�ȵ��ѹ���ô���ͧ˧��Ǵ� ��û���ͧ��ҹ���ͧ���к���ͻ���ͧ�١ ��ЪҪ��դ���������� ���Է�������Ҿ�ѧ�Ө��֡������ "..����ͪ��Ǿ�͢ع������˧ ���ͧ��⢷�¹��� 㹹���ջ�� 㹹��բ��� ������ͧ����Ҩ�ͺ ���� �ٷ�ҧ���͹�٧���令�Ң�����仢�� �èѡ����Ҫ�ҧ ��� �èѡ�������� ��� �èѡ�������͹��ҷͧ ��� �����˹���ʅ"

          ����¹�鹪����⢷�»�Сͺ�Ҫվ��ҹ�ɵá��� ���ա�����ҧ���͹����Ѻ�ѡ�������������˹����� ���¡��� "�ӹ������ǧ" ��⢷�������ͧ�ٹ���ä����С�ü�Ե����ͧ���ª��������¡��� "����ͧ�ѧ��š" �觢���ѧ��ҧ����� �� ������� �Թⴹ���� ��к������� �͡�ҡ����ѧ�繡�ä���Թ��Ҩҡ����Ȩչ �� ���ª����м����� ���͢��㹻���������令�Ң���š����¹�Ѻ��ҧ����ȴ���
         ��ѡ�ҹ����з�͹�����繶֧������ԭ�ҧ��Ż�Ѳ������ͧ��⢷�� �������ѵԷҧʶһѵ¡��� ������Ѻ��ú�óТ�����ط�ҹ����ѵ���ʵ����⢷�� �ط�ҹ����ѵ���ʵ��
����Ѫ����� ������Ѻ��äѴ���͡�ҡͧ�����֡���Է����ʵ������Ѳ���������˻�ЪҪҵ�������ô��š㹻վط��ѡ�Ҫ 2534

          ����ҳ �.�. 1890 ��ا�����ظ�����ӹҨ�ҡ�����С������ٹ���ҧ��觡�û���᷹ͧ��⢷�� ����⢷�¡��ѧ�վ����ҡ�ѵ���컡��ͧ�Դ��͡ѹ���ա 2 ���ͧ��֧����Ҫǧ����⢷����������ҡѺ�ҳҨѡá�ا�����ظ�� ����͡�ا�����ظ����������Ҥ��駷�� 2 ��кҷ���稾�оط��ʹ��Ҩ����š����Ҫ��觡�ا�ѵ���Թ����ô��������ͧ��⢷�·���ҹ�ҹ� (��ҹ���˹�) ���������� ��觡��� �ѧ��Ѵ��⢷��㹻Ѩ�غѹ �ç���¼�餹�ҡ��⢷�� ������ͧ����ҧ��觵��ѹ�͡�ͧ�����������;.�. 2336 ����ҧ�ҡ���ͧ��⢷�·�����Ҫ�ҹ� 12 �������� ����Ҫ����㹤��駹����������� ���ͧ��⢷�������ͧ���� ����ռ�餹�ͨе������ѡ�����鹨ҡ����ء�ҹ�ͧ������Т���֡��� ���

          ������ѹ��� 1 ����¹ �.�. 2475 �ҧ�Ҫ���������¹��������͸ҹ��� �������⢷�¸ҹ� ��鹡Ѻ�ѧ��Ѵ���ä�š ���֧�.�. 2482 ��¡�������⢷�¸ҹ� ����� �ѧ��Ѵ��⢷�� ���������

         ��⢷�� �繴Թᴹ��觤����ç�Ӷ֧ʹյ�����觤����Ҥ����㨢ͧ���·�駪ҵ� ����Ӥѭ���е�ͧ���֡�֧����

          -   ���Ҫ�ҹ�����á�ͧ��������ҳ�ࢵ���ҧ�˭����ŷ���ش

          -  �繴Թᴹ�ͧ�����ҡ�ѵ��������Ҫ���ͧ���á�ͧ����� ��� ��͢ع������˧����Ҫ

          -  �����觡��Դ�������� �����ó��������á�ͧ�¤�� "�����Ծ����ǧ"

         -  ���ؤ�á������դ�������ѹ��ҧ�Ҫ����աѺ��ҧ�����

         -  �����觡��Դ��Ż�Ѳ�������������������ؤ�ͧ�ͧ��Ż���

         -  �����觡��Դ�ҹ�ص��ˡ�������ͧ��鹴Թ�ҷ���ժ������§ ��� "����ͧ�����ѧ��š"

หลังจากมีการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัยขึ้นเป็นราชธานี และมีพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ เป็นปฐมกษัตริย์แล้ว พระองค์ทรงดูแลพระราชอาณาจักรและบำรุงราษฏรเป็นอย่างดี พระมหากษัตริย์พระองค์ที่สาม พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ทรงพระปรีชาสามารถทั้งในด้านนิรุกติศาสตร์ การปกครอง กฎหมาย วิศวกรรม ศาสนา ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เป็นต้น ผลงานของพระองค์ที่ปรากฏให้เห็น อาทิ ศิลาจารึกที่ค้นพบในสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่อธิบายถึงความเป็นมา ลีลาชีวิตของชาวสุโขทัยโบราณ น้ำพระทัยของพระมหากษัตริย์ การพิพากษาอรรถคดี ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีผลงานทางวิศวกรรมชลประทาน คือ เขื่อนสรีดภงค์ที่เป็นการกักเก็บน้ำไว้ใช้ในยามแล้ง มีการทำท่อส่งน้ำจากตัวเขื่อนมาใช้ในเมือง

พระมหากษัตริย์ที่ทรงทำนุบำรุงศาสนามากที่สุดคือ พระเจ้าลิไท ในรัชสมัยของพระองค์มีการสร้างวัดมากที่สุด กษัตริย์พระองค์สุดท้ายในฐานะรัฐอิสระ คือ พระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล) ต่อจากนั้น อาณาจักรได้ถูกแบ่งส่วนออกเป็นของอาณาจักรอยุธยา และอาณาจักรล้านนา จนในที่สุด อาณาจักรทั้งหมด ก็ถูกรวมศูนย์ เข้าเป็นดินแดนสวนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา

ความเจริญรุ่งเรือง[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

ด้านเศรษฐกิจ[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

สภาพเศรษฐกิจสมัยสุโขทัยเป็นระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม ดังข้อความปรากฏในหลักศิลาจารึกหลักที่ 1 "…ใครจักใคร่ค้าช้างค้า ใครจักใคร่ค้าม้าค้า ใครจักใคร่ค้าเงินค้าทองค้า…" และ "...เมืองสุโขทัยนี้ดี ในน้ำมีปลาในนามีข้าว..." ประชาชนประกอบอาชีพเกษตรกรรมด้วยระบบการเกษตรแบบพึ่งพาธรรมชาติ เช่นสังคมไทยส่วนใหญ่ในชนบทปัจจุบัน

ด้านสังคม ความเชื่อ และศาสนา[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

การใช้ชีวิตของผู้คนในสมัยสุโขทัยมีความอิสระเสรี มีเสรีภาพอย่างมากเนื่องจากผู้ปกครองรัฐให้อิสระแก่ไพร่ฟ้า และปกครองผู้ใต้ปกครองแบบพ่อกับลูก ดังปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกว่า "…ด้วยเสียงพาทย์ เสียงพิณ เสียงเลื่อน เสียงขับ ใครจักมักเล่น เล่น ใครจักมักหัว หัว ใครจักมักเลื่อน เลื่อน…"

ด้านความเชื่อและศาสนา[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

สังคมยุคสุโขทัยประชาชนมีความเชื่อทั้งเรื่องวิญญาณนิยม    (Animism) ไสยศาสตร์ ศาสนาพราหมณ์ฮินดู และพุทธศาสนา ดังปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกหลักที่ 1 ด้านที่ 3 ว่า "…เบื้องหัวนอนเมืองสุโขทัยนี้มีกุฎิวิหารปู่ครูอยู่ มีสรีดภงส์ มีป่าพร้าว ป่าลาง ป่าม่วง ป่าขาม มีน้ำโคก มีพระขระพุงผี เทพยาดาในเขาอันนั้นเป็นใหญ่กว่าทุกผีในเมืองนี้ ขุนผู้ใดถือเมืองสุโขทัยนี้แล้ว ไหว้ดีพลีถูก เมืองนี้เที่ยว เมืองนี้ดี ผิไหว้บ่ดี พลีบ่ถูก ผีในเขาอันนั้นบ่คุ้มบ่เกรง เมืองนี้หาย…"

ส่วนด้านศาสนา ได้รับอิทธิพลจากพุทธศาสนานิกายเถรวาทแบบลังกาวงศ์จากนครศรีธรรมราช ในวันพระ จะมีภิกษุเทศนาสั่งสอน   ณ ลานธรรมในสวนตาล   โดยใช้  พระแท่นมนังคศิลาอาสน์  เป็นอาสนะสงฆ์ ในการบรรยายธรรมให้ประชาชนฟัง ยังผลให้ประชาชนในยุคนี้นิยมปฏิบัติตนอยู่ในศีลธรรม มีการถือศีล โอยทานกันเป็นปกติวิสัย ทำให้สังคมโดยรวมมีความสงบสุขร่มเย็น 

ด้านการปกครอง[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

ด้านการปกครองสามารถแยกกล่าวเป็น 2 แนว ดังนี้

ในแนวราบ[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

จัดการปกครองแบบพ่อปกครองลูก กล่าวคือผู้ปกครองจะมีความใกล้ชิดกับประชาชน ให้ความเป็นกันเองและความยุติธรรมกับประชาชนเป็นอย่างมาก เมื่อประชาชนเกิดความเดือดร้อนไม่ได้รับความเป็นธรรม สามารถร้องเรียนกับพ่อขุนโดยตรงได้ โดยไปสั่นกระดิ่งที่แขวนไว้ที่หน้าประตูที่ประทับ ดังข้อความในศิลาจารึกปรากฏว่า "…ในปากประตูมีกระดิ่งอันหนึ่งไว้หั้น ไพร่ฟ้าหน้าใส…" นั่นคือเปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถมาสั่นกระดิ่งเพื่อแจ้งข้อร้องเรียนได้

ในแนวดิ่ง[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

ได้มีการจัดระบบการปกครองขึ้นเป็น 4 ชนชั้น คือ 

พ่อขุน เป็นชนชั้นผู้ปกครอง อาจเรียกชื่ออย่างอื่น เช่น เจ้าเมือง พระมหาธรรมราชา หากมีโอรสก็จะเรียก "ลูกเจ้า"

ลุกขุน เป็นข้าราชบริพาร ข้าราชการที่มีตำแหน่งหน้าที่ช่วงปกครองเมืองหลวง หัวเมืองใหญ่น้อย และภายในราชสำนัก เป็นกลุ่มคนที่ใกล้ชิดและได้รับการไว้วางใจจากเจ้าเมืองให้ปฏิบัติหน้าที่บำบัดทุกข์บำรุงสุขแก่ไพร่ฟ้า

ไพร่หรือสามัญชน ได้แก่ราษฎรทั่วไปที่อยู่ในราชอาณาจักร (ไพร่ฟ้า)

ทาส ได้แก่ชนชั้นที่ไม่มีอิสระในการดำรงชีวิตอย่างสามัญชนหรือไพร่ (อย่างไรก็ตามประเด็นทาสนี้ยังคงถกเถียงกันอยู่ว่ามีหรือไม่)

ความสัมพันธ์กับต่างชาติ[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

จักรวรรดิมองโกล[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

กองทัพจักรวรรดิมองโกลแผ่แสนยานุภาพโดดเด่นที่สุดเป็นช่วงเดียวกับการตั้งกรุงสุโขทัย ในปี ค.ศ. 1257 ซึ่งเป็นอาณาจักรของตนอย่างแท้จริงเป็นครั้งแรก

หลักฐานสำคัญในพงศาวดารหงวนฉบับเก่า เล่มที่ 2 แปลเรื่องราวการติดต่อระหว่างอาณาจักรสุโขทัยกับราชวงศ์มองโกล ได้สรุปไว้ว่ากุบไลข่านทรงปรึกษาขุนนางข้าราชการระดับสูงเกี่ยวกับการเตรียมทัพไปปราบปรามแคว้นต่างๆ ทางใต้ มีสุโขทัย ละโว้ สุมาตรา และอื่นๆ เป็นเมืองขึ้น ปรากฏว่าขุนนางชื่อ เจี่ย หลู่ น่าต๋าไม่เห็นด้วยและได้กราบบังคมทูลเสนอแนะให้ทรงชักชวนให้ผู้นำดินแดนต่างๆ อ่อนน้อมยอมสนับสนุนก่อน หากไม่ยอมจึงยกกองทัพไปโจมตี นี่คือเหตุผลประการหนึ่งที่กุบไลข่านทรงส่งคณะทูตไปเจริญสัมพันธไมตรี และขอให้ส่งเครื่องราชบรรณาการไปยังราชสำนักมองโกล เพื่อแสดงความจงรักภักดีต่ออาณาจักรมองโกล ปราฏว่ามีอาณาจักรในดินแดนต่างๆ กว่า 20 อาณาจักรยอมรับข้อเสนอ รวมทั้งอาณาจักรสุโขทัยด้วย (ช่วงระหว่างประมาณ ค.ศ. 1282 

พงศาวดารหงวนฉบับเก่า เล่มที่ 12 เป็นหลักฐานสำคัญที่กล่าวถึงคณะทูตชุดแรกจากอาณาจักรมองโกลในสมัยกุบไลข่าน เดินทางมายังอาณาจักรสุโขทัยในเดือนพฤศจิกายนปี ค.ศ. 1282 ทูตคณะนี้นำโดยเหอจี จี่ นายทหารระดับสูงเป็นหัวหน้าคณะ แต่ขณะนั่งเรือแล่นผ่านฝั่งทะเลอาณาจักรจามปา ได้ถูกจับกุมและถูกประหารชีวิต ผลจากคณะทูตนี้ถูกประหารชีวิตก่อนจะเดินทางไปยังอาณาจักรสุโขทัยทำให้อาณาจักรสุโขทัยไม่ทราบว่ามองโกลพยายามส่งทูตมาติดต่อ

พงศาวดารหงวนฉบับเก่า เล่มที่ 17 กล่าวถึงคณะทูตมองโกลชุดที่สองเดินทางมายังอาณาจักรสุโขทัยในปี ค.ศ. 1292 ภายหลังจากข้าหลวงใหญ่ฝ่ายรักษาความสงบเรียบร้อยของมณฑลกวางตุ้ง ได้ส่งคนอัญเชิญพระราชสาส์นอักษรทองคำของกษัตริย์แห่งอาณาจักรสุโขทัยไปยังนครหลวงข่านมาลิก (ต้าตู หรือปักกิ่งปัจจุบัน) คณะทูตมองโกลชุดที่สองได้อัญเชิญพระบรมราชโองการของกุบไลข่านให้พ่อขุนรามคำแหงเสร็จไปเฝ้า พระบรมราชโองการนี้แสดงให้เห็นนโยบายของอาณาจักรมองโกลเรียกร้องให้ผู้นำของอาณาจักรต่างๆ ไปเฝ้ากุบไลข่าน แต่มิได้บังคับให้เป็นไปตามนี้ ซึ่งจะเห็นได้ว่าพ่อขุนรามคำแหงก็มิได้ปฏิบัติตามแต่ประการใด

พงศาวดารหงวนฉบับเก่า   เล่มที่  18   กุบไลข่านได้ส่งคณะทูตชุดที่สามมาสุโขทัย   โดยได้อัญเชิญพระบรมราชโองการให้พ่อขุนรามคำแหงเสด็จไปเฝ้า หากมีเหตุขัดข้องให้ส่งโอรสหรือพระอนุชาและอำมาตย์ผู้ใหญ่เป็นตัวประกัน   ซึ่งปรากฏว่าพ่อขุนรามคำแหงก็มิได้ปฏิบัติตาม แต่ส่งคณะทูตนำเครื่องราชบรรณาการไปแทน[1]

อ้างอิง[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

  1. www.rta.mi.th/21100u/collum/historythailand/history.doc

สารบัญ[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]

  • ประวัติศาสตร์ไทยก่อนสมัยสุโขทัย
  • ประวัติศาสตร์ไทยสมัยสุโขทัย
  • ประวัติศาสตร์ไทยสมัยอยุธยา
  • ประวัติศาสตร์ไทยสมัยธนบุรี
  • ประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์
  • ประวัติศาสตร์ไทยสมัยปัจจุบัน