อุปกรณ์อํานวยความสะดวก หมายถึง

ตามพจนานุกรม "สะดวก" คือ ไม่ติดขัด คล่อง "สิ่งอำนวยความสะดวก" คือ "เครื่อง" คำนวยความสะดวก "เครื่อง" คือ สิ่ง สิ่งของ...

ใช้ในการเพิ่มขีดความสามารถของผู้พิการให้สามารถทำงานหรือกิจกรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวันได้แบบพึ่งพิงตัวเอง(Independent living) หรือพึ่งพิงผู้อื่นน้อยที่สุด และมีส่วนร่วมในสังคมได้อย่างเต็มที่ ทั้งนี้ครอบคลุมไปถึงการให้บริการ การประยุกต์ใช้ และการนำไปปฏิบัติเพื่อลดอุปสรรคในการทำกิจกรรมของผู้พิการ

 เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก  (Assistive Technology)

เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกหมายถึงเทคโนโลยีที่ได้รับการพัฒนาขึ้นหรือดัดแปลง
จากที่มีอยู่เดิมนำมาผลิตเป็นอุปกรณ์หรือผลิตภัณฑ์ใหม่เพื่อนำมาใช้ในการเพิ่มขีดความ
สามารถของผู้พิการให้สามารถทำงานหรือกิจกรรมต่างๆในชีวิตประจำวันได้แบบพึ่งพิง
ตัวเอง(Independent living)หรือพึ่งพิงผู้อื่นน้อยที่สุด  และมีส่วนร่วมในสังคมได้อย่าง
เต็มที่ ทั้งนี้ครอบคลุมไปถึงการให้บริการ การประยุกต์ใช้ และการนำไปปฏิบัติเพื่อลดอุปสรรคในการทำกิจกรรมของผู้พิการ

กฎหมายสาธารณะของสหรัฐอเมริกา [Public Law (PL)] ว่าด้วยเรื่อง Technology
Related Assistance for Individuals with Disabilities Act (Tech Act) และ
Individuals with Disabilities Education Act (IDEA) ได้ให้คำจัดความของ
อุปกรณ์เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก (Assistive Technology Device)
และการบริการเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก (Assistive Technology Service)
ดังนี้

อุปกรณ์เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก 

หมายถึง"อุปกรณ์ต่างๆ ชิ้นส่วนของอุปกรณ์  หรือผลิตภัณฑ์ ซึ่งวางจำหน่ายทั่วไป
ดัดแปลง  หรือผลิตขึ้นมาเฉพาะบุคค  เพื่อนำมาใช้ในการเพิ่มเติม
ดูแลรักษา  หรือพัฒนาความสามารถในการทำกิจกรรมต่างๆ
ของผู้พิการที่ใช้อุปกรณ์นั้น ๆ"
ซึ่งอุปกรณ์เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกนี้หมายรวมถึงเทคโนโลยีขั้นพื้นฐาน
(Low Technology) ไปจนถึงเทคโนโลยีขั้นสูง (High Technology)

การบริการเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก 

หมายถึง "การให้บริการใดๆ ก็ตามที่ช่วยเหลือผู้พิการโดยตรง ในการเลือก การจัดหา การหาความรู้และการใช้อุปกรณ์เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก"
การให้บริการเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกรวมไปถึง

1. การตรวจประเมินถึงความต้องการจำเป็นของผู้พิการแต่ละคนซึ่งรวมไปถึงการประเมิน
   ความสามารถหรือศักยภาพในการทำงานในสิ่งแวดล้อมเฉพาะของแต่ละบุคคล 

2. การซื้อ การเช่าหรือการจัดหาอุปกรณ์เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกที่จำเป็นสำหรับ
   ผู้พิการแต่ละบุคคล

3. การเลือกการออกแบบ การผลิตอุปกรณ์เฉพาะบุคคล การปรับแต่งและการประยุกต์ใช้
   อุปกรณ์เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกให้เหมาะสมกับผู้พิการแต่ละบุคคล
   ตลอดจนการบำรุงรักษา  การซ่อมแซม และการปรับเปลี่ยนอุปกรณ์ที่เหมาะสม 

4. การประสานงานและการหาความร่วมมือในการให้บริการอุปกรณ์เทคโนโลยีสิ่งอำนวย
   ความสะดวกกับผู้รักษานักวิชาชีพ ผู้ให้ความช่วยเหลือเบื้องต้น หรือบุคคลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง 

5. การฝึกหรือให้ความช่วยเหลือเกี่ยวกับเทคนิคต่างๆในการใช้อุปกรณ์เทคโนโลยี
   สิ่งอำนวยความสะดวกแก่ผู้พิการแต่ละบุคคลหรือครอบครัวของผู้พิการ  หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับผู้พิการรวมไปถึงผู้เชี่ยวชาญด้านต่างๆ
   ทั้งผู้ที่ให้บริการด้านการศึกษาและการฟื้นฟูสมรรถภาพแก่ผู้พิการ
   นายจ้างหรือหรือบุคคลอื่นๆ ซึ่งทำหน้าที่ให้การบริการ การจ้างงาน
   หรือเกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตส่วนใหญ่ของผู้พิการแต่ละบุคคล

ประเภทของเทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวก

อุปกรณ์ช่วยในการดำรงชีวิตประจำวัน (Aids for Daily Living)

อุปกรณ์ช่วยเหลือตนเอง( Self help aids ) ในการทำกิจกรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวัน ได้แก่
อุปกรณ์ช่วยในการรับประทานอาหาร การอาบน้ำ การทำอาหาร การแต่งตัว
การขับถ่าย การทำความสะอาดบ้าน เป็นต้น

การสื่อสารเสริมและทางเลือกอื่น (Augmentative and  Alternative Communication: AAC)

อุปกรณ์ต่างๆทั้งที่เป็นระบบที่ใช้และไม่ใช้อิเล็กทรอนิกส์ที่จัดทำหรือพัฒนาขึ้นมาเพื่อ
นำมาใช้สำหรับเสริมหรือทดแทนการติดต่อสื่อสารด้วยการพูด ทั้งในด้าน  การแสดงออก และการรับข้อมูลสำหรับบุคคลต่าง ๆที่มีความบกพร่องในการสื่อสาร

การเข้าถึงคอมพิวเตอร์ (Computer Access)

อุปกรณ์/โปรแกรมต่างๆที่ดัดแปลง ปรับปรุง หรือพัฒนาขึ้นมาเฉพาะเพื่อช่วยให้ผู้พิการ
สามารถใช้งานคอมพิวเตอร์ได้ทั้งการป้อนข้อมูลและการแสดงผลข้อมูล เช่น เมาส์และคีย์บอร์ดแบบพิเศษแป้นคีย์บอร์ดที่แสดงผลเป็นอักษรเบรลล์ โปรแกรมสังเคราะห์เสียง เป็นต้น

ระบบควบคุมสิ่งแวดล้อม (Environment Control Systems)

เป็นระบบอิเล็กทรอนิกส์ที่ช่วยให้บุคคลที่มีข้อจำกัดทางการเคลื่อนไหวสามารถควบคุมอุปกรณ
์ต่างๆ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ระบบรักษาความปลอดภัย ฯลฯที่อยู่ในห้อง บ้าน หรือสิ่งแวดล้อมอื่นๆ ได้ด้วยตนเอง เช่น การเปิด-ปิดไฟการควบคุมการทำงานของโทรทัศน์

การดัดแปลงบ้านหรือสถานที่ทำงาน (Home/Worksite Modifications)

เป็นการดัดแปลงโครงสร้างหรือการสร้างสิ่งต่าง ๆ ขึ้นในบ้าน สถานที่ทำงาน หรือในพื้นที่อื่นๆ เช่นทางลาด ลิฟต์ การปรับเปลี่ยนห้องน้ำ เป็นต้น ซึ่งอาจจะเป็นการโยกย้ายหรือการลดอุปสรรค
ทางกายต่าง ๆ สำหรับผู้พิการแต่ละประเภท

กายอุปกรณ์เทียมและกายอุปกรณ์เสริม (Prosthesis and Orthosis) 

เป็นการแทนที่การทำหน้าที่แทน หรือการเสริมส่วนที่ขาดหายไปหรือเสริมการทำงาน
ที่ผิดปกติของส่วนต่างๆ ของร่างกายด้วยการใช้กายอุปกรณ์เทียมต่างๆ เช่น แขนขาเทียม หรือกายอุปกรณ์เสริมอื่นเช่น อุปกรณ์ประคองเท้า/ข้อเท้า อุปกรณ์ประคองแขน
นอกจากนี้ยังมีกายอุปกรณ์เทียมที่ช่วยผู้ซึ่งมีความบกพร่องหรือมีข้อจำกัดทางการรับรู้
ซึ่งรวมถึงเทปที่ใช้ในการรับฟังหรือเพจเจอร์

ที่นั่งและการจัดท่าทาง (Seating and Positioning)

เป็นระบบการจัดความสะดวกสบายบนรถเข็น(Wheelchair)  หรือที่นั่งต่างๆ  ซึ่งจัดให
้ส่วนต่าง ๆของร่างกายไม่ว่าจะเป็นศีรษะ ลำตัว แขนขาให้อยู่ในท่าทางที่เหมาะสมและ
ถูกต้อง เพื่อเป็นการลดแรงกดผิวหนัง หรืออาการเกร็งของกล้ามเนื้อ หรือช่วยให้ทรงท่า
ได้ดีขึ้น เช่นการเสริมเบาะรองนั่ง การเสริมอุปกรณ์พยุงด้านข้างลำตัวหรืออุปกรณ์
ประคองศีรษะ เป็นต้น นอกจากนี้รวมถึงการจัดท่าทางอื่นๆให้เหมาะสมด้วย เช่น การยืน การนอน เป็นต้น

อุปกรณ์สำหรับช่วยผู้ที่มีความบกพร่องทางการเห็น (Aids for Vision Impaired ) 

อุปกรณ์ที่ช่วยให้ผู้ที่มีความบกพร่องทางการเห็นสามารถเห็นภาพต่างๆได้ดีขึ้น หรือสามารถรับรู้ข้อมูลต่างๆ แทนการเห็น ได้แก่อุปกรณ์ช่วยในการขยาย (แว่นขยาย กล้องส่องทางไกล ฯลฯ)อุปกรณ์ที่แสดงผลเป็นอักษรเบรลล์ หรือเสียง หรือตัวอักษรขนาดใหญ่
เครื่องโทรทัศน์วงจรปิดสำหรับการขยายตัวอักษร/ภาพบนเอกสาร เป็นต้น

อุปกรณ์สำหรับช่วยผู้ที่มีความบกพร่องทางการได้ยิน (Aids for Hearing Impaired)

อุปกรณ์ที่ช่วยให้ผู้ที่มีความบกพร่องทางการได้ยินสามารถรับฟังเสียงได้ดีขึ้นหรือสามารถ
รับรู้ข้อมูลต่างๆ แทนการได้ยินเสียง ได้แก่ เครื่องช่วยฟังอุปกรณ์ช่วยการฟังที่เป็น
ระบบอินฟราเรด หรือระบบ FM อุปกรณ์ช่วยขยายเสียงโทรศัพท์ข้อความ ระบบสัญญาณเตือน
ต่างๆ ทั้งนี้เป็นระบบที่ใช้การมองเห็นหรือการสัมผัส เป็นต้น

รถเข็น และ อุปกรณ์ที่ช่วยในการเคลื่อนที่ (Wheelchairs / Mobility Aids)

รถเข็นทั้งที่เป็นระบบที่ใช้มือและใช้อิเล็กทรอนิกส์(Manual and Electric Wheelchair) เก้าอี้แบบเคลื่อนที่ได้  เครื่องช่วยเดิน  รถสกูตเตอร์แบบ 3 ล้อ   เครื่องช่วยยกและเคลื่อนย้าย
และยานพาหนะอื่นๆที่ช่วยในการเคลื่อนที่เฉพาะบุคคล

การดัดแปลงยานพาหนะ (Vehicle  Modifications )

ยานพาหนะที่ดัดแปลงเพื่อช่วยให้คนพิการขับเคลื่อนยานพาหนะได้ด้วยตนเอง
เช่น การดัดแปลงอุปกรณ์เพื่อช่วยในการควบคุมยานพาหนะโดยใช้มือแทนการใช้เท้า
การดัดแปลงรถตู้หรือยานยนต์อื่นๆ  ซึ่งใช้สำหรับการคมนาคมขนส่งผู้พิการ
เช่น  การติดเครื่องช่วยยกและเคลื่อนย้าย

อุปกรณ์ช่วยด้านการศึกษาและการเรียนรู้  (Academic and Learning Aids)

เป็นอุปกรณ์เทคโนโลยีสิ่งอำนวยความสะดวกตลอดจนสื่อการเรียนรู้ต่างๆ
ที่ช่วยเพิ่มขีดความสามารถของนักเรียนพิการให้สามารถบรรลุเป้าหมายในการทำกิจกรรม
ต่างๆในโปรแกรมการศึกษาที่จัดขึ้นทำให้นักเรียนพิการเข้าไปมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรม
การเรียนได้ดีขึ้นตัวอย่างเช่น

อุปกรณ์ช่วยการอ่าน (Reading Aids)

เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยเพิ่มขีดความสามารถของผู้พิการในการทำกิจกรรมนันทนาการต่างๆ เช่น การเล่นกีฬา การเล่นของเล่นของเด็กพิการ เป็นต้น

สิ่งอำนวยความสะดวกคืออะไร

เทคโนโลยีที่อํานวยความสะดวกมีอะไรบ้าง

อุปกรณ์อํานวยความสะดวกในการทำงานบ้านมีความสำคัญอย่างไร

อุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ในการดูแลรักษาบ้านมีอะไรบ้าง