-เพื่อแสดงรายงานทางการเงินที่จัดทำขึ้น เพื่อแสดงผลของการดำเนินงานของกิจการสำหรับระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง บัญชีต้นทุน (Cost Accounting) เป็นวิธีการทำบัญชีที่ทำหน้าที่รวบรวมข้อมูลทางด้านต้นทุนทุกอย่างของธุรกิจ ซึ่งสมัย ก่อนจะอยู่ในประเภทอุตสาหกรรม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการทำบัญชีแบบขั้นพื้นฐานเพื่อจัดทำรายงานทางการเงินสำหรับการวิเคราะห์
และจำแนกข้อมูลเพื่อใช้ในการบริหารต้นทุนตามความประสงค์ของผู้บริหาร ซึ่งการนำบัญชีต้นทุนเข้ามาใช้ในกิจการ ก็เพื่อทำหน้าที่ในการเก็บรวบรวมข้อมูลทางด้านต้นทุนให้ถูกต้อง และมีความสามารถที่พร้อมจะให้ข้อมูลสำหรับใช้ในการตัดสินใจให้กับฝ่ายบริหารได้อย่างรวดเร็ว ด้วยข้อมูลที่ทันสมัย และเชื่อถือได้จึงเป็นสิ่งที่นักบัญชีต้นทุนจะต้องมีความเข้าใจ และสามารถที่จะประยุกต์การทำบัญชีต้นทุนให้เหมาะสมกับลักษณะของธุรกิจต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แก้ไขครั้งสุดท้าย สิงหาคม 3, 2022 วัตถุประสงค์ของการจัดทำบัญชี เพื่ออะไร ?
-เพื่อใช้วัดผลของการดำเนินงานของกิจการ
-เพื่อช่วยให้ผู้ใช้งบการเงินทราบถึงโครงสร้างของรายได้และค่าใช้จ่ายของกิจการ การทำบัญชีแบบขั้นพื้นฐานเพื่อจัดทำรายงานทางการเงินสำหรับการวิเคราะห์ ?
แต่ในปัจจุบันไม่เพียงแต่เป็นการทำเพื่อกิจการประเภทอุตสาหกรรมเท่านั้นที่จะต้องใช้ข้อมูลของบัญชีต้นทุน หรือวิธีการทางบัญชี หากแต่ยังมีธุรกิจอีกหลายประเภทไม่ว่าจะเป็น ธนาคาร บริษัทเงินทุน บริษัทสายการบิน โรงเรียน โรงแรม โรงพยาบาล มหาวิทยาลัย รวมทั้งกิจการอื่น ๆ ที่นำบัญชีต้นทุนไปประยุกต์ใช้เพื่อการตัดสินใจของผู้บริหาร วัตถุประสงค์สำคัญของข้อมูลในการทำบัญชีต้นทุน
การทำบัญชีต้นทุนของนักบัญชี
ได้ถูกจัดทำขึ้นเพื่อให้ทราบถึงต้นทุนการผลิตและต้นทุนขาย ประจำงวดๆ ซึ่งจะนำไปหักออกจากรายได้ในงบกำไรขาดทุน เพื่อเป็นการช่วยให้ผู้บริหารได้ทราบผลการดำเนินงานของกิจการว่าที่ผ่านมากิจการมีผลกำไรหรือขาดทุนมากน้อยแค่ไหน และยังใช้ในการตีราคาสินค้าคงเหลือของธุรกิจประเภทอุตสาหกรรม
โดยสินค้าคงเหลือจะปรากฏให้เห็นในงบดุล ซึ่งประกอบไปด้วยวัตถุดิบ และงานระหว่างผลิต รวมทั้งสินค้าสำเร็จรูป ซึ่งเป็นการแสดงมูลค่าของสินค้าคงเหลือเหล่านี้ได้อย่างถูกต้อง แม่นยำและมีความใกล้เคียงความเป็นจริงมากที่สุด
ซึ่งจำเป็นต้องอาศัยวิธีการทางบัญชีต้นทุนที่มีประสิทธิภาพ บัญชีต้นทุนช่วยให้ผู้บริหารตัดสินใจในการวางแผนธุรกิจ
การทำบัญชีต้นทุน เป็นการให้ข้อมูลที่ถูกต้องของสินค้าคงเหลือ ต้นทุนการผลิตและต้นทุนขาย ซึ่งจะมีส่วนช่วยในการตัดสินใจวางแผนและควบคุม ซึ่งจะช่วยทำให้ผู้บริหารหรือเจาของกิจการสามารถดำเนินธุรกิจไปอย่างมีแบบแผน และบรรลุเป้าหมายตามเป้าหมายที่วางไว้เพื่อให้ธุรกิจประสบผลสำเร็จ
ซึ่งข้อมูลทางบัญชีต้นทุนยังช่วยให้ผู้บริหารได้ทราบถึงความผิดพลาดหรือจุดบกพร่องในการดำเนินธุรกิจ
เพื่อเป็นการหาทางปฏิบัติสำหรับการแก้ไขเหตุการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ได้อย่างทันที นักบัญชีต้องรู้จักประยุกต์การทำบัญชีต้นทุนให้เหมาะสม ในการดำเนินธุรกิจ ผู้บริหารบางคนอาจจะประสบปัญหาที่จะต้องทำการแก้ไขอยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นการตัดสินใจเกี่ยวกับการรับใบสั่งซื้อพิเศษ การตั้งราคาสินค้า หรือการปิดโรงงานชั่วคราว, รวมทั้งการเพิ่มหรือลดรายการผลิต และ การวิเคราะห์กำไร หรือการกำหนดกลยุทธ์ในการประมูลงาน
ฯลฯ
หน้าที่ของแผนกบัญชีต้นทุน
การบัญชีต้นทุนเป็นส่วนสำคัญสำหรับธุ
รกิจอุตสาหกรรม ดังนั้นฝ่ายบัญชีจึงเป็นฝ่ายที่สำคัญ ที่มีหัวหน้าฝ่ายที่เรียกว่า “ผู้อำนวยการบัญชี” ซึ่งถือเป็นผู้บริหารระดับสูงมีอำนาจหน้าที่ในการวางแผนและควบคุมการบัญชีทั่วไปการบัญชีต้นทุนการวางแผนควบคุมโดยใช้สถิติและงบประมาณการบัญชีต้นทุนการตรวจสอบภายในและระบบคอมพิวเตอร์ออนไลน์
สำหรับแผนกบัญชีต้นทุน จะมีหัวหน้าแผนกบัญชีต้นทุน ขึ้นตรงต่อผู้อำนวยการบัญชี (รูปที่ 1.2) มีอำนาจหน้าที่รับผิดชอบในการคำนวณต้นทุนของสินค้าเพื่อนำไปคำนวณต้นทุนสินค้าที่ขายรวมทั้งการตีราคาสินค้าคงเหลือเพื่อปรากฏในงบกำไรขาดทุนซึ่งจะเป็นส่วนหนึ่งของการบัญชีการเงิน
ขณะเดียวกันฝ่ายบริหารซึ่งมีหน้าที่ในการวางแผนควบคุมและการตัดสินใจก็จำเป็นต้องใช้ข้อมูลดังกล่าวในการวิเคราะห์และวางแผนในอนาคตซึ่งถือเป็นการใช้ข้อมูลการบัญชีต้นทุนในการบริหาร
วัตถุประสงค์ของการบัญชีต้นทุน
การบัญชีต้นทุน (Cost Accounting) เป็นการบัญชีที่ช่วยสนับสนุนทั้งการบัญชีการเงินและการบัญชีบริหาร เพราะผู้บริหารจะนำข้อมูลจากการบัญชีต้นทุนไปใช้ในการประมวลผลการดำเนินงาน เพื่อเสนอต่อบุคคลต่างๆ ทั้งภายในและภายนอกกิจการ อันกล่าวได้ว่า “การบัญชี ต้นทุนเป็นการบัญชีที่บันทึก และจัดทำรายงานการวัดค่าของต้นทุนในการผลิตสินค้าและการให้บริการ” ขอบเขตของการบัญชีต้นทุนจึงได้แก่การรวบรวมข้อมูลต้นทุนบันทึกแยกประเภทแบ่งสรรสะสมและจัดทำรายงานเกี่ยวกับต้นทุนในลักษณะต่างๆตามวัตถุประสงค์ของฝ่ายบริหาร
วัตถุประสงค์ของการบัญชีต้นทุน มี 4 ประการคือ
1. เพื่อการวัดผลการดำเนินงานของธุรกิจ การบัญชีต้นทุนจะช่วยในการรวบรวมต้นทุนของสินค้าหรือบริการในรูปของต้นทุนขายซึ่งจะนำไปเปรียบเทียบกับรายได้ในงวดบัญชีเดียวกันทั้งนี้เพื่อวัดผลการดำเนินงานของธุรกิจว่ามีผลกำไรหรือขาดทุนนอกจากนี้ยังช่วยในการกำหนดราคาขายของสินค้าและบริการด้วย
2. เพื่อใช้ในการคำนวณและตีราคาสินค้าคงเหลือ (Inventory Valuation) อันได้แก่วัตถุดิบงานระหว่างทำและสินค้าสำเร็จรูปทั้งนี้ก็เพื่อแสดงในงบการเงินของธุรกิจ
3. เพื่อช่วยในการวางแผนและควบคุม (Planning and Control) ฝ่ายบริหารจะใช้ ข้อมูลบัญชีต้นทุนที่เกิดขึ้นจริงเพื่อเปรียบเทียบกับแผนงานหรืองบประมาณที่ได้วางไว้ หากมีผลแตกต่าง ในทางที่ไม่ดี (Unfavorable Variance) ก็จะพบว่ามีสิ่งที่บกพร่องในการปฏิบัติงานจำเป็นที่ฝ่ายบริหารจะต้องวางแผนเพื่อปรับปรุงต่อไป
4. เพื่อเป็นเครื่องมือช่วยในการตัดสินใจ (Decision -Making) ของฝ่ายบริหาร การตัดสินใจของฝ่ายบริหารที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลต้นทุนเช่นการผลิตเองหรือซื้อจากบุคคลภายนอกการเพิ่มหรือลดสายผลิตภัณฑ์การตัดสินใจปิดโรงงานชั่วคราวเหล่านี้จำเป็นต้องใช้ข้อมูลต้นทุนช่วยในการตัดสินใจ
บทความโดย : //www.bsru.ac.th