โลกตะวันตก
1. การขยายอำนาจ เช่นพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชแห่งมาซิโดเนีย รุกรานเอเชียจนถึงอินเดีย จนถึงลุ่มแม่น้ำสินธุ มีผลให้ สถาปัตยกรรมกรีก ปรากฏในเอเชียโดยเฉพาะการหล่อพระพุทธรูป การขยายอำนาจของมองโกลสู่เอเชียกลาง และยุโรปตะวันออก จนถึงฮังการี และสงครามครูเสด ล้วนทำให้เกิดการผสมผสานแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างกัน
พระพุทธรูปสมัยคันธาระ
ที่มา :
//www.indiaindream.com/
2. การแสวงหาพันธมิตร จักรพรรดิจีนสมัยราชวงศ์ฮั่น สร้างพันธมิตรกับอาณาจักรทางตะวันตกของจีนโดนส่งจางเชียน ไปเป็นทูต เพื่อร่วมมือกันป่าพวกป่าเถื่อนฉงหนู ทำให้รับรู้เรื่องราวของอาณาจักรโรมันที่รุ่งเรือง เส้นทางที่จางเชียนเดินทางไปนั้นต่อมาเรียกว่าเส้นทางสายไหมหรือเส้นทางแพรไหม (The Silk Rood) เป็นเส้นทางบกที่ใช้ติดต่อระหว่างเอเชียกับยุโรป ก่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนอารยธรรมกันอย่างกว้างขวาง บุคคลสำคัญที่เดินทางตามเส้นทางสายไหมคือพระถังซำจั๋ง เดินทางเพื่อศึกษาพระพุทธศาสนาในอินเดีย และมาร์โค โปโล ชาวเมืองเวนิส ได้เดินทางมารับราชการในราชสำนักสมัยจักรพรรดิกุบไลข่าน
เส้นทางสายไหมซึ่งในอดีตใช้เป็นเส้นทางติดต่อระหว่างทวีปเอเชียและยุโรป
ที่มา : //commons.wikimedia.org/wiki/File:Transasia_trade_routes_1stC_CE_gr2.png
ภาพวาดมาร์โค โปโล ขณะกำลังเฝ้าจักรพรรดิกุบไลข่าน
ที่มา : //kakuzeroom.blogspot.com/2010_09_01_archive.php
3. การเผยแพร่ศาสนา ในสมัยโบราณมีการเผยแพร่ศาสนาพุทธ และศาสนาอิสลาม ในทวีปเอเชียด้วยกันและการเผยแพร่ศาสนาคริสต์ ไปยังทวีปเอเชียในประเทศจีน ญี่ปุ่นและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
4. การค้าขาย ในสมัยโบราณสินค้าผ้าไหมของจีนเป็นที่ต้องการของชนชั้นสูงของโรมัน ในสมัยกลางโลกตะวันออกเป็นแหล่งเครื่องเทศที่สำคัญ จึงทำให้โลกตะวันตกแสวงหาเส้นทางการเดินเรือมายังแหล่งเครื่องเทศโดยตรง ซึ่งการเดินทางมาถึงของชาติตะวันตกก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมากในเอเชียในเวลาต่อมาโดยเฉพาะการตกเป็นอาณานิคมของชาติตะวันตก
เส้นทางเป็นช่องทางสำคัญที่กระจาย อารยธรรมจีนโบราณสู่บริเวณใกล้เคียง
5. การชอบผจญภัย นักเดินเรือที่ชอบเดินทางไปยังดินแดนต่างๆด้วยความอยากรู้และท้าทาย ดังเช่น อิบน์ บัตตูตา ชาวโมร๊อกโก เดินทางทั้งทางบก ทางเรือ ทั้งในแอฟริกา ตะวันออกกลาง จีนและตอนใต้ของสเปน บันทึกเรื่องราวของเขาเป็นแรงบันดาลใจแก่คนรุ่นใหม่ได้ทำตามทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างโลกตะวันออกกับโลกตะวันตก
เรือที่ใช้เดินทางในสมัยโบราณ
ที่มา : //www.chiangmainews.co.th/page/wp-content/uploads/2012/03/DSC_2309-copy-copy.jpg
1. ความต้องการสินค้าจากโลกตะวันออก เครื่องอุปโภคบริโภคเป็นผลของการสร้างสรรค์อารยธรรม สมัยจักรวรรดิโรมันความนิยมแต่งกายของชั้นชนสูงด้วยผ้าไหมจากจีน
จนทำให้ทองของจักรวรรดิโรมันไม่พอใช้จ่ายเพราะนำไปซื้อผ้าไหมจากจีน ในสมัยกลางโลกตะวันตกรู้จักใช้เครื่องเทศและพริกไทยปรุงอาหาร จึงกลายเป็นของจำเป็น แต่ต้องซื้อผ่านพ่อค้าคนกลางคือชาวอาหรับ ในช่วงสงครามครูเสดมีราคาสูงมาก ทำให้โปรตุเกสสำรวจทางทะเลเพื่อแสวงหาเส้นทางเดินเรือมายังหมู่เกาะเครื่องเทศโดยตรงได้สำเร็จ และได้กำไรอย่างมหาศาลจากสินค้าดังกล่าว
ตัวอย่างของวัฒนธรรมที่เกิดจาการแลกเปลี่ยนกัน ดังเช่น
เส้นสปาเก็ตตี้ของอิตาลี ดัดแปลงมาจากเส้นบะหมี่ของจีนโดยมาร์โคโปโลเป็นผู้นำไปเผยแพร่
วัฒนธรรมการดื่มน้ำชาของชาวตะวันตก เกิดจากปลายคริสต์ศตวรรษที่18 อังกฤษซื้อใบชาจากจีนเป็นจำนวนมาก และต่อมานำไปปลูกในอาณานิคมของอังกฤษในลังกา อินเดีย และนำไปปรุงรสกลิ่นตามความนิยม
เครื่องเทศ จัดเป็นสินค้าที่ชาวยุโรปต้องการเพื่อนำไปปรุงอาหาร
ที่มา : //commons.wikimedia.org/wiki/File:Spicesindia.jpg
2.เลขอารบิกและระบบคำนวณ โดยเฉพาะวิชาเรขาคณิต เลขคณิต และพีชคณิต ที่สำคัญ คือ การคิดระบบตัวเลข 1-9เดิมเลขโรมันกำหนดใช้จำนวนค่าของตัวเลขเพิ่มขึ้นตามจำนวนขีด ซึ่งไม่สะดวกเมื่อจำนวนเพิ่มขึ้น แต่เมื่อชาวอินเดียคิดค้นเครื่องหมายแทนตัวเลขสิบตัวแต่ละตัวมีค่าตามที่ตั้งไว้เช่น หนึ่ง(1)สอง(2)สาม(3)สี่(4)ห้า(5)หก(6)และเมื่อตัวเลขเพิ่มขึ้นเป็นหลักสิบหลักร้อยหลักพัน หรือมากขึ้นเรื่อยๆ ก็นำตัวเลขมาผสมกันตามหลักที่กำหนดไว้ ทำให้การคำนวณ การทำกิจกรรมเกี่ยวกับตัวเลขมีความสะดวกขึ้นมาก ตัวเลขเหล่านี้เรียกว่า เลขอารบิก โดยชาวอาหรับนำไปจากอินเดียและชาวยุโรปรับไปอีกต่อหนึ่ง
เลขโรมัน | เลขอารบิก | ค่าของตัวเลข | เลขโรมัน | เลขอารบิก | ค่าของตัวเลข |
I | 1 | หนึ่ง | C | 100 | หนึ่งร้อย |
II | 2 | สอง | CC | 200 | สองร้อย |
III | 3 | สาม | CCC | 300 | สามร้อย |
IV | 4 | สี่ | CD | 400 | สี่ร้อย |
V | 5 | ห้า | D | 500 | ห้าร้อย |
VI | 6 | หก | DC | 600 | หกร้อย |
VII | 7 | เจ็ด | DCC | 700 | เจ็ดร้อย |
VIII | 8 | แปด | DCCC | 800 | แปดร้อย |
IX | 9 | เก้า | CM | 900 | เก้าร้อย |
X | 10 | สิบ | M | 1,000 | หนึ่งพัน |
XI | 11 | สิบเอ็ด | MM | 2,000 | สองพัน |
XII | 12 | สิบสอง | MMXI | 2,011 | สองพันสิบเอ็ด |
XX | 20 | ยี่สิบ | MMDLIV | 2,554 | สองพันห้าร้อยห้าสิบสี่ |
XXX | 30 | สามสิบ | MMM | 3,000 | สามพัน |
XL | 40 | สี่สิบ | MMMCMXCIX | 3,999 | สามพันเก้าร้อยเก้าสิบเก้า |
L | 50 | ห้าสิบ | |||
LX | 60 | หกสิบ | |||
LXX | 70 | เจ็ดสิบ | |||
LXXX | 80 | แปดสิบ | |||
XC | 90 | เก้าสิบ |
ความก้าวหน้าด้านการคำนวณเป็นผลมาจากความต้องการของมนุษย์ที่หาทางคิดค้นวิธีการต่างๆเพื่อความสะดวกในการดำรงชีวิต เช่นการแลกเปลี่ยนสินค้า การค้าขาย การคำนวณผลตอบผลตอบแทนฯลฯกิจกรรมต่างๆเหล่านี้ต้องหาวิธีการคำนวณเพื่อหาคำตอบ
3. เข็มทิศจีน
สามารถประดิษฐ์เข็มทิศได้เป็นชาติแรกของโลก และสามารถใช้ในการเดินเรือ
เมื่อชาวอาหรับมาติดต่อกับจีนได้นำความรู้เรื่องเข็มทิศไปใช้และชาวยุโรปก็รับความรู้จากอาหรับไปอีกต่อหนึ่ง
เข็มทิศจีน
ที่มา : //www.matichon.co.th/online/2011/03/12996757281299676676l.jpg
สรุป ระหว่างประมาณ ค.ศ.500-1,500 โลกตะวันออกมีความเจริญรุ่งเรืองมากกว่าโลกตะวันตก แต่หลังจากโลกตะวันตกเข้าสู่การฟื้นฟูศิลปะวิทยาการ การปฏิวัติวิทยาศาสตร์ การปฏิวัติอุตสาหกรรม แนวคิดเรื่องจักรวรรดินิยม จึงทำให้อารยธรรมยุโรปเจริญรุดหน้ามากกว่ารวมทั้งอำนาจทางเศรษฐกิจ และการทหารที่เข้มแข็ง ในขณะที่โลกตะวันออกยังไม่มีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญ โลกตะวันออกจึงด้อยความเจริญกว่า และเป็นผู้รับอารยธรรมของโลกตะวันตกมาใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวันจนกระทั่งถึงปัจจุบัน