จังหวัดสมุทรปราการอยู่ทิศอะไร

ที่ตั้งและอาณาเขต

          ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาโดยอยู่ตอนปลายสุดของแม่น้ำและเหนืออ่าวไทย มีพื้นที่ประมาณ 1,004 ตารางกิโลเมตร อยู่ห่างจากกรุงเทพฯไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ เป็นระยะทางตามเส้นทางรถยนต์ 25 กิโลเมตรมีอาณาเขตติดต่อดังนี้ทิศเหนือ ติดต่อกับ” กรุงเทพมหานคร” ทิศใต้ ติดต่อกับ” อ่าวไทย”ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ” จังหวัดฉะเชิงเทรา” ทิศตะวันตก ติดต่อกับ”จังหวัดสมุทรสาคร”และ”เขตราษฎร์บูรณะ กรุงเทพมหานคร”

ลักษณะทางภูมิศาสตร์

          พื้นที่จังหวัดสมุทรปราการส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม  มีแม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่าน และมีคลองแยกหลายสาย เช่น  คลองสำโรง  คลองสรรพสามิต  คลองพระองค์ไชยานุชิต  ซึ่งมีความสำคัญในด้านการชลประทานเพื่อการเกษตร และใช้เป็นเส้นทางคมนาคมขนส่งทางน้ำ โดยทั่วไปลักษณะภูมิประเทศ แบ่งเป็น 3 ส่วน
1. ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาสองฝั่ง ( QCP) ซึ่งเป็นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การทำนา ทำสวน
2. บริเวณตอนใต้ใกล้ชายฝั่งทะเล น้ำทะเลท่วมถึง ดินเค็มจัดในฤดูแล้ง เหมาะแก่การทำป่าจากและป่าฟืน
3.บริเวณที่ราบกว่างใหญ่ทางตอนเหนือและตะวันออก   เหมาะแก่การทำนา   นอกจากนี้ยังมีประตูน้ำชลประทานหลายแห่งสำหรับกั้นน้ำเค็ม และระบายน้ำจืดในการทำนาเป็นพื้นที่สำคัญของจังหวัด
จังหวัดสมุทรปราการตั้งอยู่บนที่ราบลุ่มน้ำตอนล่าง หรือบางครั้งเรียกว่าบริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำ  ที่เกิดจากการทับถมของตะกอนหนา ระดับความสูงของพื้นที่ประมาณ 0.5 – 1.5 เมตร และมีความลาดเอียงโดยเฉลี่ยต่ำกว่า 1 % ดินบนมีความลึกประมาณ 0 – 1.5 เมตร จะเป็นดินเหนียวอ่อนตัว มีการยุบตัวตัวง่ายเมื่อรับน้ำหนักมาก

ลักษณะทางภูมิอากาศ

เป็นอากาศแบบชายทะเล โดยมีอากาศเย็นสบาย ไม่ร้อนจัดในช่วงฤดูร้อนมีความชื้นในอากาศสูง เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากลมทะเลของอ่าวไทยและลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้
แต่ยังพบลักษณะของปริมาณฝนตกหนักในช่วงเดือนกันยายน-ตุลาคม ซึ่งเป็นผลมาจากอิทธิพลของร่องความกดอากาศต่ำทำให้เกิดการก่อตัวของพายุใต้ฝุ่น และพายุโซนร้อนในทะเลจีนใต้
เป็นอากาศแบบชายทะเล มีอากาศเย็นสบาย ไม่ร้อนจัดในช่วงฤดูร้อนมีความชื้นในอากาศสูงเนื่องจากได้รับอิทธิพลจากลมทะเลของอ่าวไทยและลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ แต่ยังพบลักษณะของปริมาณฝนตกหนักในช่วงเดือน ก.ย. -ต.ค.  ซึ่งเป็นผลมาจากอิทธิพลของร่องความกดอากาศต่ำทำให้ก่อตัวของพายุใต้ฝุ่น และพายุโซนร้อนในทะเลจีนใต้
 ฤดูกาล : จากข้อมูลสถิติอุตุนิยมวิทยาตั้งแต่ปี 2540-2545 ณ สถานีตรวจอากาศกรมอุตุนิยมวิทยา บางนา กรุงเทพฯ ซึ่งใช้เป็นตัวแทนลักษณะภูมิอากาศของจังหวัดสมุทรปราการ โดยจะแบ่งภูมิอากาศของจังหวัดออกเป็น 3 ฤดูกาล
                  ฤดูร้อน : เริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม เป็นระยะเวลา 3 เดือน โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุดในเดือนเมษายน คือ 30.6 องศาเซลเซียส
ฤดูฝน : เริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงตุลาคม เป็นระยะเวลา 5 เดือน โดยมีฝนตกรวมรายเดือนสูงสุด 388.6 มิลลิเมตร ในเดือนกันยายน ซึ่งเป็นเดือนในช่วงปลายฤดูฝน ทั้งนี้เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากพายุใต้ฝุ่นและพายุโซนร้อน ซึ่งก่อตัวในทะเลจีนใต้พัดผ่าน
                   ฤดูหนาว: เริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงกุมภาพันธ์ เป็นระยะเวลานานประมาณ 4 เดือน โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ยต่ำสุด 26.6 องศาเซลเซียส  ซึ่งจะเห็นว่าอากาศมีความหนาวเย็นไม่มาก เนื่องจากว่าจังหวัดที่ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือและอิทธิพลจากลมทะเลของอ่าวไทย

ปริมาณน้ำฝน 
               จังหวัดสมุทรปราการมีปริมาณน้ำฝนตลอดปีเฉลี่ยในคราบ 5 ปี เท่ากับ1,743.4 มิลลิเมตร โดยมีปริมาณน้ำฝนรายเดือนสูงสุดในเดือนกันยายน คือ 388.6 มิลลิเมตร และปริมาณน้ำฝนรายเดือนต่ำสุดในเดือนธันวาคม คือ 2.3 มิลลิเมตร
-ปริมาณน้ำฝนของจังหวัดสมุทรปราการเฉลี่ยทั้งปี  1,756.3  มม.  จำนวนวันที่ฝนตก เฉลี่ยทั้งปี    99 วัน

ความชื้นสัมพัทธ์
                 ค่าความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ยของจังหวัดสมุทรปราการ ในคราบ 5 ปี เท่ากับ 73.0 % โดยมีค่าความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ยสูงสุดในเดือนกันยายนและตุลาคม 76.0 % และความชื้นสัมพัทธ์เฉลี่ยต่ำสุดในเดือนธันวาคม คือ 67.0 %

อุณหภูมิ  
                  จังหวัดสมุทรปราการมีอุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปีในคราบ 5 ปี เท่ากับ28.9 องศาเซลเซียส โดยมีอุณหภูมิ เฉลี่ยสูงสุดในเดือนเมษายน เท่ากับ 30.6 องศาเซลเซียส ซึ่งนับว่าเป็นเดือนที่ร้อนที่สุด และมีอุณหภูมิเฉลี่ยต่ำสุดในเดือนธันวาคม เท่ากับ 26.6 องสาเซลเซียส โดยเป็นเดือนที่มีอากาศเย็นที่สุด
-อุณหภูมิของจังหวัดเฉลี่ยทั้งปีสูงสุด  35.1 องศาเซลเซียส      อุณหภูมิโดยเฉลี่ยต่ำสุด 20.4 องศาเซลเซียส   (ที่มา: กรมอุตุนิยมวิทยา)

สภาพทางเศรษฐกิจ

จากความก้าวหน้าในธุรกิจภาคอุตสาหกรรมทำให้จังหวัดสมุทรปราการ
มีผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด (GPP)   ปี 2544  เท่ากับ  224,315  ล้านบาท  รายได้ประชากร 211,818  บาท / คน /ปี   มีมูลค่าสูงถึง 143,386 ล้านบาท หรือ ร้อยละ 63.92 ของ GPP ซึ่งสูงกว่าปี 2543 กล่าวคือ ในปี พ.ศ. 2543 ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด เท่ากับ 206,361 ล้านบาท และรายได้ประชากร 198,806 บาท/คน/ปี
ประชากรส่วนใหญ่ ประกอบอาชีพรับจ้าง (ภาคอุตสาหกรรรม)  ร้อยละ 55.9   รองลงมาคือ อาชีพเกษตรกรรม ร้อยละ 17.0  นอกจากนี้ยังประกอบอาชีพค้าขาย รับราชการ/รัฐวิสาหกิจ และอื่น ๆ (ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจของสังคมแห่งชาติ ,2544)

การอุตสาหกรรม
             มีโรงงานอุตสาหกรรมที่ได้รับอนุญาตประกอบกิจการ  จำนวน 5,532 แห่ง  จำนวนคนงานรวมทั้งสิ้น  385,865 คน
เป็นชาย  200,134  คน  และหญิง  185,731  คน   จำนวนเงินทุน  303,137.17  ล้านบาท  และจำนวนแรงม้า เท่ากับ  22,189,724.73  แรงม้า  (สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดสมุทรปราการ ,กันยายน 2546)  มีนิคมอุตสาหกรรม 2 แห่ง  มีผลิตภัณฑ์มวลรวมเท่ากับ 105,989 ล้านบาท
หรือร้อยละ 60.7 ของมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมทั้งจังหวัดโดยมีมูลค่ารวมมากที่สุด

การเกษตรกรรม
             พื้นที่ของจังหวัดสมุทรปราการ มีทั้งสิ้น 627,557.50 ไร่ มีเนื้อที่ผู้ถือครองทำการเกษตรกรรมทั้งจังหวัดสมุทรปราการ จำนวน 162,732 ไร่ โดยอำเภอบางบ่อมีเนื้อที่ถือครองการเกษตรมากที่สุด คือ 67,256 ไร่ หรือร้อยละ 41.3   รองลงมาคืออำเภอบางพลี กิ่งอำเภอบางเสาธง อำเภอพระประแดง อำเภอเมืองสมุทรปราการ และอำเภอพระสมุทรเจดีย์   ร้อยละ 26.3,20.6,10.1,1.6 และ 0.01 ตามลำดับ โดยมีเนื้อที่ถือครองทำการเกษตรโดยเฉลี่ย เท่ากับ 18.8 ไร่ สำหรับเนื้อที่ผู้ถือครองทำการเกษตรกรรม จำนวน 162,732 ไร่ พบว่าเนื้อที่ส่วนมาก ร้อยละ 77.6 เป็นที่เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในพื้นที่น้ำจืด รองลงมาเป็นพื้นที่ปลูกข้าว ร้อยละ 14.3 ที่ปลูกพืชยืนต้น และไม้ผล ร้อยละ 3.5 และที่ปลูกพืชผัก สมุนไพรและไม้ดอกไม้ประดับ ร้อยละ 2.3 และเนื้อที่ที่ถือครองที่ใช้ทำการเกษตรพบว่าส่วนมาก ร้อยละ 65.0 ไม่ใช่เนื้อที่ของตนเอง
ที่มา : สำมะโนการเกษตร พ.ศ. 2546 จังหวัดสมุทรปราการ ,สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร,2546)

ป่าไม้
ในปี 2545 จังหวัดสมุทรปราการ มีเนื้อที่ป่าไม้  ซึ่งเป็นป่าชายเลน 2,698.49 ไร่   หรือประมาณ 0.43   ของเนื้อที่ทั้งหมดของจังหวัด มีทรัพยากรป่าไม้โดยรวมเป็นอันดับที่  69  ของประเทศ   (ที่มา :  สำนักงานป่าไม่ จ.สมุทรปราการ,2546)

แร่ธาตุ   
เนื่องจากจังหวัดสมุทรปราการเป็นจังหวัดที่มีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม    และที่ราบลุ่มปากแม่น้ำ ปัจจุบันยังไม่พบทรัพยากรทางธรณีจำพวกแร่ธาตุ  น้ำมัน หรือก๊าซธรรมชาติ

อ้างอิง:  1.  //sites.google.com/site/pwinasiylam/4-laksna-phumiprathes