ความ เจริญ รุ่งเรือง ของอาณาจักรสุโขทัย

��͵�駢������ͻ��¾ط�ȵ���ɷ�� 18 ��˹����Ѱ�·���Դ�����ؤ�á � ���վ�͢ع�ҧ ��ҧ��� �繻����ѵ���컡��ͧ��⢷�� �ç��й����� ���͢ع����Թ��ҷԵ�� �ҳҨѡ� ��⢷�� �����Ѱ����� ���¸���������ͧ㹴�ҹ�ط���ʹ� ��Ż���� ����Ѳ������ҡ�͹ �Ѳ����� ������͡�ѡɳ�ͧ ��⢷�¹�鹾Ѳ�Һ���鹰ҹ�ͧ��û���ҹ�Ѳ������������ͧ����ҡѺ �Ѳ����� �ͭ ���� �����ҳ����ѧ�� �˵ء�ó�㹻���ѵ���ʵ������л�������͹��ҹ ����ռŵ���Ѳ����� �ҧ������ͧ ��û���ͧ ���ɰ�Ԩ����ѧ���ͧ�������
��ҹ������ͧ��û���ͧ ������⢷���繡�û���ͧẺ��ͻ���ͧ�١ (�Ե��ҸԻ��) ���ͧ�ҡ �ӹǹ�����ͧ�չ��¨֧����ö�����Ҿ����ҡ�ѵ�������ҧ���Դ ��ЪҪ��շء����͹���� ��蹡�д��
��ҹ���ɰ�Ԩ ���ɰ�Ԩ����Ӥѭ�ͧ��⢷�� �� 3 ��ҹ���
1. ����ɵ� �ҧ��ҹ����ɵ�����ѡ�ҹ�ҡ��ѡ���Ҩ��֡��ѡ��� 1 ��� ����ͧ��⢷�¹��� 㹹�� �ջ�� ����㹹��բ��ǔ
2. �ѵ���������Ӥѭ��з������������ͧ��⢷�� ���� ����ͧ���ª���ѧ��š ��ѡ�ҹ��辺��� ���� ����������¡��� ��ҷ����§� �ҡ���� 200 �� ����ͧ����Ѫ����������⢷��
3. ��ä�� ��⢷�����ٹ���ҧ�ҧ��ä��㹴Թᴹ�͹㹡Ѻ������ͧ��Ҫ�·��� ���ɰ�Ԩ �ͧ��⢷�¨֧�� ��������������ͧ��ʹ��
��ҹ����֡��
��� �.�. 1826 ��͢ع������˧����Ҫ��ç��д�ɰ��ѡ���¢�� �´Ѵ�ŧŧ�Ҩҡ�ѡ�â�� ����ͭ ���¡������� ��������” ��Ѳ�������ѡ������ӴѺ�����
��� ��ҹ�����ʹ� ����¾�͢��������˧����Ҫ ��оط���ʹ�����ԭ������ͧ����ҡ �ա�� ���ҧ�Ѵ ��оط��ٻ �Ӻح��ѹ��� ������¾����䷾��ͧ������ѷ���ç���ҷç�͡��Ǫ �Ѻ�� �����ҡ�ѵ�����¾��ͧ���á���ç�͡��Ǫ�����ç����Ҫ�Ծ���˹ѧ�������ǡѺ��оط���ʹҤ�� ������Ծ����ǧ� ���� ����ԡ��
��ѡ�ҹ�ҧ����ѵ���ʵ����⢷��
�����ѡ�ҹ�ҧ����ѵ���ʵ���Ӥѭ��辺�������⢷�� ����
1. ���Ҩ��֡ �ӹǹ����ҳ 40 ��ѡ ����������ѡ�ҹ��鹵鹷���Ӥѭ����ش����Ѻ�֡�Ҥ鹤���
2. ��ѡ�ҹ��ҹ��ҳ��������Ż���� ����������ѡ�ҹ����չ��˹ѡ�ҡ ����֡����ԧ ��������ѵ���ʵ�� ��Ż� ���Ը����º��º�Ѻ��Żе�Ẻ������ؤ�������� ������ͧ��� �����Ѳ�ҡ�� �ͧ����Ѻ�Է�Ծ��Ѳ������ҡ����ʵ�ҧ � ��Ф�������¹�ŧ�ͧ�����Դ �����������ͧ͢����ѧ��
3. ��ѡ�ҹ�Ҿ���·ҧ�ҡ������Ҿ���¨ҡ������� ����ѡ�ҹ��Сͺ����֡�Ҵ�ҹ ��������ѵ���ʵ�������ҳ��ժ���������㨶֧�ѡɳ����Ի���� ��������ѹ�������ҧ�������ҧ �
4. �������˵بչ����Ӥѭ����Ѻ��⢷�¤�� ��ǹ�������ͻ���ѵ���ʵ���Ҫǧ����ǹ �����ԧ������� �������ͻ���ѵ���ʵ���Ҫǧ����ԧ ���ҹء����Ш������˵��͡�� �� ˹ҹ������
5. ��ѡ�ҹ�͡����� �͡�ҡ�����µ������ǧ���� ��ǹ�˭����͡��ê�鹷�� 2 �����¹��� ���������ѧ ���͡�� 3 �Ӿǡ���
(1) ����Ҫ����Ǵ����о��/�ӹҹ�Ժ����Ҫǧ��
��� ����Ҫ����Ǵ�é�Ѻ��ǧ������԰
��� ���/�ӹҹ�Ժ����Ҫǧ��
��� ����Ǵ�����ͧ��ҹ (����Ǵ����ҹ����)
��� ����Ǵ���¹�
(2) �ӹҹ��ʹ�
��� �Թ������ջ�ó� w �ӹҹ������ǧ��
��� �ӹҹ�����ʹ� w �ӹҹ������ͧ��§����
��� ���ԧ��Էҹ (�ӹҹ��оط����ԧ��) w �ӹҹ�����͡��÷�ͧ��蹢ͧ�Ҥ��ҧ �
(3) ��ѡ�ҹ�͡������ � �� ����Ǵ�����ͧ�˹�ͨԹ����� ����ԡ�����������Ծ����ǧ ��е��Ѻ������ը����ѡɳ�

Ref : //www2.se-ed.net/nfed/history/index_his.html 14/02/2008

�Ѩ��·���ռŵ���ѡɳзҧ���ɰ�Ԩ�ͧ�ҳҨѡ���⢷��

��þԨ�óҶ֧��Ҿ���ɰ�Ԩ�ͧ�ҳҨѡ���⢷�¹�� ���繨е�ͧ�Ԩ�óҶ֧��Ҿ�Ǵ�����ͧ��⢷������ռŵ������зҧ���ɰ�Ԩ�ͧ��⢷�����ҧ�ú�ҧ ��駹�����ͨ������㨶֧�ŷҧ���ɰ�Ԩ�����Դ�����

�Ѩ��·������͵���ѡɳ����ɰ�Ԩ�ͧ�ҳҨѡ���⢷�� �մѧ���

��Ҿ��鹴Թ������觹��
��鹷��ͧ�ҳҨѡ���⢷����ǹ�˭���������������л�١���кҧ��ǹ�繾�鹷��������� ������Դ��ӷ����ͧ�������� �����˹ͧ�֧�ҡ ��鹷��������Шзӡ���ɵ���������Ǥ�� ��鹷�����ͺ��������dz���ͧ�ͧ��(��ɳ��š) ��ǹ��÷�����ӹ�Ӣ�Ҵ�˭���ż�ҹ�֧ 3 ��¤�� �ӹ�ӻԧ ��ҹ���ͧ�ҡ��Ъҡѧ��� (��ᾧྪ�) �ӹ���� ��ҹ��⢷���������Ѫ����� �ӹ�ӹ�ҹ ��ҹ������ (�صôԵ��) �ͧ�� ��������ǧ ( �ԨԵ�) �ӹ�ӷ�������¹���Ҩ������觹�ӷ���������Դ�����ش�����ó��͡�÷ӡ���ҵ� ������繨�ԧ���� �ӹ�ӷ�������¡�Ѻ����Ҿ��ӹ����˹����� ����Ĵٹ����ҡ��ӡ���ŷ������ 2 �ҡ��觷���������������÷ӹ� ���ҧ�á��� �ҧ�ҳҨѡ���⢷�¡������������䢻ѭ������ҹ�� ���¡�èѴ�к��Ż�зҹ��Ҫ��� ������ա�����ҧ�ӹ��ѡ�纹��������մ���� ��е�оѧ�ͺ����dz��ا��⢷�� ������ͧ�Ӥѭ���������л�١�Ӥѭ�ͧ�ҳҨѡ� �������ö��䢻ѭ����Ҿ��鹴Թ�������ó���С�âҴ�Ź������������

����駢ͧ��⢷��
��⢷���繪����������ӹ����ż�ҹ�͡������ŷ�������¹͡�ҡ����ѧ�繨ش�������� ���ͧ�ҧ�͹�˹�͡Ѻ�͹�����дǡ ���������ö���ٹ���ҧ��ä�ҷ�駷ҧ����зҧ����������ҧ��

��º�¢ͧ��黡��ͧ�ҳҨѡ���⢷��
��º�����ҧ����ѹ��Ҿ�Ѻ�����鹵�ҧ�ͧ��ѵ��������ҳҨѡ���⢷�� ��������ǹ������������ҧ������ԭ������ͧ�ҧ��ҹ��ä�� �� ��͢ع����Թ��ҷԵ�� ��������ҧ����ѹ��Ҿ�Ѻ��鹹����ո����Ҫ ��͢ع������˧����Ҫ �ç�վ�к���Ҫҹحҵ������Ҫ�ԴҢͧ���ͧ��������ɡ�Ѻ�С�� ���Ӫ���ͭ������ͧ˧��Ǵ� �������·�����ä�Ң�¢ͧ��⢷�¡Ѻ�����Ҥ�ҧ�͹��ͧ�����Թ⴨չ��仴��¤����Һ��� �͡�ҡ�����¡��鹡�èѴ�������Թ��Ҽ�ҹ��ҹ������¡��� ��ѧ�ͺ� ������ǹ���·�����ä�Ңͧ�ҳҨѡ���⢷�¢��µ�Ǵ���

Ref : //www.geocities.com/m6_7_mp/new_page_11.htm 19/02/2008


ก่อนจะเริ่มเรียนเรื่องการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย StartDee อยากจะชวนเพื่อน ๆ มาทายกันเล่น ๆ ว่าชาติไทยของเรามีอายุกี่ปีกันน้า ? ติ๊กต่อก ติ๊กต่อก หากนับตั้งแต่วันแรกที่ก่อกำเนิดเกิดเป็นอาณาจักรสุโขทัย ประวัติศาสตร์ชาติไทยของเรามีมานานกว่า 772 ปีเลยนะ เพื่อน ๆ คงอยากรู้แล้วใช่มั้ยละ ว่าจุดเริ่มต้นเป็นมายังไง มาติดตามพัฒนาการของอาณาจักรสุโขทัยไปด้วยกันได้เลย

เพื่อน ๆ จะอ่านบทเรียนออนไลน์อย่างเดียว หรือดาวน์โหลดคลิปสนุก ๆ จากแอปพลิเคชัน StartDee คลิกที่แบนเนอร์ด้านล่าง แล้วไปเรียนกับครูเอกได้เลย

ปฐมบทแห่งชาติไทย...การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย

อาณาจักรสุโขทัย ถือเป็นอาณาจักรแห่งแรกของคนไทย โดยกว่าจะมาเป็นอาณาจักรแห่งนี้ได้นั้น ไม่ใช่เรื่องที่ง่ายเลย เพราะในช่วงเวลานั้น อาณาจักรเขมรโบราณหรือขอมยิ่งใหญ่มาก อีกทั้งยังขยายอิทธิพลมายังชุมชนชาวสยาม มอญ และลาว ทำให้พื้นที่บริเวณอาณาจักรสุโขทัยตกอยู่ภายใต้การปกครองของขอม ซึ่งปรากฏหลักฐานด้านสถานที่ต่าง ๆ มาถึงปัจจุบัน เช่น ศาลตาผาแดง พระปรางค์วัดศรีสวาย พระปรางค์วันพระพายหลวง โดยทั้งหมดอยู่ในพื้นที่จังหวัดสุโขทัยในปัจจุบัน

ณ ช่วงเวลานั้น สหายชาวไทย 2 ท่านคือ พ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราด และพ่อขุนบางกลางหาว เจ้าเมืองบางยาง ได้ร่วมมือกันขับไล่ขอมออกไปจากดินแดนได้สำเร็จ จากนั้นจึงได้สถาปนาพ่อขุนบางกลางหาวขึ้นเป็นกษัตริย์ของกรุงสุโขทัยในปี พ.ศ. 1792 โดยได้เฉลิมพระนามใหม่ว่า “พ่อขุนศรีอินราทิตย์” ถือเป็นพระปฐมกษัตริย์ของราชวงศ์พระร่วง และยังถือเป็นต้นกำเนิดราชวงศ์พระร่วงอีกด้วย

หลังจากนั้น ราชวงศ์พระร่วงก็ปกครองอาณาจักรสุโขทัยมาอย่างยาวนานเพียงราชวงศ์เดียว โดยมีกษัตริย์ทั้งสิ้น 9 พระองค์ ตามตารางด้านล่างนี้เลย

ลำดับ

พระนาม

ปีครองราชย์

1

พ่อขุนศรีอินทราทิตย์

ราว พ.ศ. 1792 ถึงปีใดไม่ปรากฏ

2

พ่อขุนบานเมือง

ปีใดไม่ปรากฏ ถึง พ.ศ. 1822

3

พ่อขุนรามคำแหงมหาราช

พ.ศ. 1822 - พ.ศ. 1841

4

พระยาเลอไทย

พ.ศ. 1841 ถึงปีใดไม่ปรากฏ

5

พระยางั่วนำถม

ปีใดไม่ปรากฏ ถึง พ.ศ. 1890

6

พระมหาธรรมราชาที่ 1 (พระยาลิไทย)*

พ.ศ. 1890 -  พ.ศ. 1911

7

พระมหาธรรมราชาที่ 2 

พ.ศ. 1911 - พ.ศ. 1942

8

พระมหาธรรมราชาที่ 3 (พระยาไสลือไทย หรือ พระยาไสลิไทย)

พ.ศ. 1942 - พ.ศ. 1962

9

พระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล)**

พ.ศ. 1962 - พ.ศ. 1981

*ผู้แต่งไตรภูมิพระร่วง ซึ่งเป็นเนื้อหาของระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 อาจจะยากเกินไปสักหน่อย แต่เพื่อน ๆ ก็สามารถไปอ่านกันได้ที่ลิงก์นี้เลย
**ปกครองเมืองพิษณุโลก ซึ่งในขณะนั้นเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรสุโขทัย

ในช่วงที่มีอาณาจักรสุโขทัยอยู่นั้น ยังมีอาณาจักรของคนไทยอีกหนึ่งอาณาจักรคืออาณาจักรอยุธยา ซึ่งค่อย ๆ มีอำนาจและขยายอิทธิพลมายังอาณาจักรสุโขทัย ทำให้ใน พ.ศ. 1981 กรุงสุโขทัยได้ตกอยู่ภายใต้การปกครองของกรุงศรีอยุธยา และไม่มีกษัตริย์ปกครองนับจากนั้น ซึ่งสุดท้ายแล้ว อาณาจักรสุโขทัยก็ได้ถูกผนวกเป็นหนึ่งเดียวกับอาณาจักรอยุธยาในปี พ.ศ. 2006

Did you know แล้วพ่อขุนผาเมืองหายไปไหน ?

เพื่อน ๆ อาจจะเกิดความสงสัยว่า หลังจากที่ขับไล่ขอมออกไปแล้ว ผู้นำทั้ง 2 ท่านตกลงกันยังไงว่าใครจะขึ้นเป็นกษัตริย์ มีการทะเลาะเบาะแว้ง แย่งชิงกันหรือไม่ แล้วทำไมพ่อขุนผาเมืองถึงไม่อยู่ดูแลอาณาจักรที่ตัวเองลงมือลงแรงช่วยให้เป็นเอกราชต่อ

จริง ๆ แล้ว ไม่มีใครรู้คำตอบที่แท้จริงหรอก แต่ก็มีการสันนิษฐานกันว่าพ่อขุนผาเมืองคงจะกลับไปปกครองเมืองราด (นักประวัติศาสตร์คาดว่าน่าจะเป็นจังหวัดนครราชสีมาในปัจจุบัน) ซึ่งแม้จะไม่ได้ถูกยกย่องเป็นเมืองหลวง (ซึ่งจริงๆ แล้วเราคนไทยในปัจจุบันเป็นคนยกย่องอาณาจักรสุโขทัยเป็นเมืองหลวงเอง ไม่ใช่คนสมัยนั้น) แต่ก็เป็นอีกเมืองที่ประชาชนพูดภาษาไทย (อาจมีพูดมอญและเขมรด้วย) และมีขนาดที่ใหญ่ไม่น้อยกว่าอาณาจักรสุโขทัยเลย (บางข้อสันนิษฐานระบุว่า อาณาจักรสุโขทัยไม่ได้ใหญ่โต กินพื้นที่แค่ อ.เมือง และอ.ศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย กับอ.เมือง จังหวัดพิษณุโลกเท่านั้นเอง) ดังนั้น เมืองราดย่อมมีความสำคัญหรืออาจจะเป็นปึกแผ่นมานานกว่าอาณาจักรสุโขทัยที่เพิ่งเริ่มต้นก็ได้

นอกจากนั้น อีกหนึ่งข้อสันนิษฐานถึงเหตุผลที่ท่านไม่ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์ ก็เพราะว่าท่านเองสืบเชื้อสายมาจากเขมร และยังมีพระชายาเป็นเจ้าหญิงชาวเขมร พระธิดาของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 อีก การจะขึ้นครองอาณาจักรสุโขทัยและปกครองคนไทยคงจะไม่ราบรื่นแน่ ๆ ท่านจึงเสียสละให้พ่อขุนบางกลางหาวขึ้นครองราชย์ไปเลยดีกว่า

ไม่ว่าสาเหตุจะเป็นอย่างไร แต่พ่อขุนผาเมืองเองก็เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้กรุงสุโขไทยได้มีเอกราช และเป็นราชธานีแห่งแรกของพวกเรา

การเมืองการปกครองสมัยสุโขทัย

แม้ว่าพ่อขุนผาเมืองและพ่อขุนบางกลางหาวจะสามารถขับไล่ขอมไปได้แล้ว แต่ไม่ใช่ว่าอาณาจักรสุโขทัยจะรุ่งเรืองได้ในทันที ยังต้องอาศัยหลายปัจจัยในการผลักดันให้ยิ่งใหญ่ ดังนี้

การทำศึกสงคราม

อาณาจักรสุโขทัยต้องเผชิญกับศึกสงครามหลายครั้ง เพราะมีบ้านเมืองหลายแห่งในบริเวณใกล้เคียงต้องการแย่งชิงความเป็นใหญ่ ทำให้ในช่วงแรก ๆ ที่สถาปนา สุโขทัยจึงต้องทำศึกสงครามเพื่อขยายอำนาจออกไป โดยมีศึกที่สำคัญคือ ศึกขุนสามชน เจ้าเมืองฉอด ที่ยกทัพมาตีเมืองตากที่อยู่ในการปกครองของอาณาจักรสุโขทัย ซึ่งศึกครั้งนี้ได้มีวีรกรรมอันกล้าหาญของพระราชโอรสองค์เล็กของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ที่สามารถทำศึกชนช้าง เอาชนะขุนสามชนได้สำเร็จ พ่อขุนศรีอินทราทิตย์จึงทรงตั้งพระนามให้พระราชโอรสว่า “พระรามคำแหง” หมายถึง รามผู้กล้าหาญ ซึ่งต่อมาได้ครองราชย์เป็นพ่อขุนรามคำแหงมหาราช และเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์สำคัญที่ช่วยให้อาณาจักรสุโขทัยมั่นคง สามารถขยายดินแดนออกไปอย่างกว้างขวาง 

พ่อขุนรามคำแหง ได้รับการยกย่องว่าเป็นนักปกครองและนักรบที่กล้าหาญ อีกทั้งยังมีกองทัพที่เข้มแข็ง ทำให้เมืองเล็กเมืองน้อยยอมเข้ามาสวามิภักดิ์ต่ออาณาจักรสุโขทัย

การผูกไมตรีกับเพื่อนบ้าน

ในรัชสมัยของพ่อขุนรามคำแหง ได้มีการผูกมิตรผูกไมตรีกับเพื่อนบ้าน ไม่ว่าจะเป็นล้านนา พะเยา นครศรีธรรมราช มอญ และยังส่งทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับดินแดนที่อยู่ไกลออกไปอย่างจีน ซึ่งทำให้ได้รับวิทยาการความรู้บางอย่างมาพัฒนาบ้านเมืองอีกด้วย

สถานะของผู้ปกครอง

ด้วยความที่ในช่วงแรกอาณาจักรสุโขทัยมีดินแดนที่ไม่กว้างใหญ่มากนัก ทำให้ผู้ปกครองอาณาจักรสุโขทัย มีความใกล้ชิดกับประชาชน เปรียบเสมือน “พ่อกับลูก” โดยพระมหากษัตริย์จะถูกเรียกว่า “พ่อขุน” มีหน้าที่ดูแลสารทุกข์สุกดิบให้แก่ราษฎรทุกคนที่มีสถานะเป็น “ลูก” 

เรื่องเกี่ยวกับสถานะผู้ปกครอง ได้ปรากฏหลักฐานอยู่ในศิลาจารึกหลักที่ 1 โดยได้บรรยายสภาพสังคมในสมัยของพ่อขุนรามคำแหง โดยมีใจความว่า เพื่อให้เกิดความสงบสุขแก่ราษฎร จึงทรงให้แขวนกระดิ่งไว้ที่หน้าประตูวัง เพื่อให้ประชาชนที่เดือดร้อนมาร้องทุกข์ได้ และยังอบรมสั่งสอนขุนนางและราษฎรให้รู้บาปบุญคุณโทษอีกด้วย

การใช้พระพุทธศาสนาในการปกครอง

หลังจากหมดรัชสมัยของพ่อขุนรามคำแหงไปแล้ว อาณาจักรสุโขทัยได้รับเอาพระพุทธศาสนา นิกายเถรวาทแบบลังกาวงศ์ จากนครพันและนครศรีธรรมราชเข้ามา เพื่อเป็นเครื่องขัดเกลาและยึดเหนี่ยวจิตใจให้แก่ทั้งตัวผู้ปกครอง ขุนนางและราษฎรทั่วไป และยังได้รับเอาแนวคิด “ธรรมราชา” มาใช้ โดยกษัตริย์ทรงปกครองตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ด้วยเหตุนี้ ผู้ปกครองจึงได้รับการเรียกขานพระนามใหม่ว่า “พระมหาธรรมราชา” ซึ่งเป็นที่มาของชื่อพระมหากษัตริย์พระองค์ต่อ ๆ มานั่นเอง

สำหรับหลักธรรมที่ใช้ในการปกครอง คือ หลักทศพิธราชธรรม หรือ หลักธรรม 10 ประการสำหรับผู้ปกครอง เช่น การบริจาค การให้ทาน การมีความซื่อสัตย์ การยึดมั่นในศีลธรรม การไม่เบียดเบียนผู้อื่น เป็นต้น

รูปแบบการปกครองสมัยสุโขทัย

มีการแบ่งเขตการปกครองออกเป็นเมืองหลวง เมืองลูกหลวง เมืองพระยามหานคร และเมืองออกหรือเมืองประเทศราช 

  • เมืองหลวง 

เป็นศูนย์กลางการปกครอง และวัฒนธรรม โดยในบางช่วงมีการย้ายเมืองหลวงของอาณาจักรสุโขทัยไปที่เมืองพิษณุโลก

  • เมืองลูกหลวง 

เป็นเมืองที่อยู่ถัดออกไปไม่ไกลจากเมืองหลวง ปกครองโดยบรรดาเชื้อพระวงศ์หรือพระญาติที่สนิทใกล้ชิด เพราะได้รับความไว้วางใจว่าจะไม่ยกทัพมาตีเมืองหลวงนั่นเอง 

เมืองลูกหลวงทำหน้าที่เป็นเมืองหน้าด่าน และสะสมเสบียงอาหาร รวมถึงกำลังคนอีกด้วย โดยประกอบไปด้วยเมืองศรีสัชนาลัย อยู่ทางทิศเหนือ เมืองสระหลวง อยู่ทางทิศใต้ เมืองสองแคว (พิษณุโลก) อยู่ทางทิศตะวันออก และเมืองชากังราว (กำแพงเพชร) อยู่ทางทิศตะวันตก โดยทั้ง 4 เมืองอยู่ล้อมรอบเมืองหลวงทุกทิศทาง เพื่อเป็นเกราะป้องกันไม่ให้ข้าศึกประชิดเมืองหลวงได้

  • เมืองพระยามหานคร

เช่น เมืองตาก เป็นเมืองที่ตั้งห่างจากเมืองลูกหลวงออกไปอีก โดยอาจส่งขุนนางไปเป็นเจ้าเมืองปกครอง หรืออาจเป็นบุคคลที่มีเชื้อสายเจ้าเมืองนั้น ๆ ปกครองสืบไปก็ได้ เมืองพระยามหานครนี้มีอำนาจปกครองตนเอง แต่ก็ต้องขึ้นตรงกับเมืองหลวงด้วยเช่นกัน

  • เมืองออกหรือเมืองประเทศราช 

เช่น เมืองนครศรีธรรมราช เมืองเมาะตะมะ เป็นต้น ตั้งห่างจากเมืองหลวงที่สุด เป็นเมืองที่มีกษัตริย์ของตนเองปกครองอยู่ แต่ยอมอ่อนน้อมต่ออาณาจักรสุโขทัยด้วยการถวายเครื่องบรรณาการ

เศรษฐกิจในสมัยสุโขทัย

อาณาจักรสุโขทัยให้อิสระเสรีในการประกอบอาชีพ ผู้คนจึงมีสามารถเลือกอาชีพที่ตนเองถนัดและมีความรู้ความสามารถได้ แต่ด้วยความที่ยังไม่ได้มีวิทยาการสมัยใหม่เหมือนในปัจจุบัน การเลือกประกอบอาชีพจึงจำกัดอยู่เพียงไม่กี่อย่าง ซึ่งโดยมากมักเป็นอาชีพที่เกี่ยวข้องกับเกษตรกรรม การค้าขาย งานช่างงานฝีมือ หรืออาชีพเกี่ยวกับงานศิลปะด้านต่าง ๆ เป็นต้น ซึ่ง StartDee จะพาไปเจาะลึกอาชีพด้านเกษตรกรรมและการค้าขาย ลุย !

เกษตรกรรมในสมัยสุโขทัย

อาชีพยอดฮิตอันดับ 1 ของชาวสุโขทัยคือเกษตรกร เพราะสภาพสังคมของสุโขทัยเป็นสังคมเกษตรกรรมแบบพึ่งพาตนเอง อีกทั้งลักษณะภูมิประเทศและภูมิอากาศของสุโขทัยนั้นเอื้อต่อการทำเกษตรกรรมมาก ๆ ดังคำจารึกในศิลาจารึกความว่า “เมืองสุโขทัยนี้ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว” หมายความว่า เมืองสุโขทัยนี้ดีเพราะมีความอุดมสมบูรณ์ดี

และนอกจากความสมบูรณ์ของแผ่นดิน บรรพบุรุษของชาวสุโขทัยก็ยึดการประกอบอาชีพเกษตรกรรมสืบต่อ ๆ กันมาจนเกิดเป็นภูมิปัญญาในการทำเกษตรกรรมอีกด้วย โดยพืชที่นิยมปลูกมาที่สุดคือ “ข้าว” ซึ่งเป็นอาหารหลักของคนไทยมาตั้งแต่โบราณ นอกจากนั้นยังมีมะม่วง มะพร้าว มะขาม ตาล หมาก และพลู แต่ในสมัยอาณาจักรสุโขทัย จะเรียกผลไม้ที่มีชื่อขึ้นต้นว่า “มะ” ว่า “หมาก” แทน เช่น หมากม่วง หมากพร้าว เป็นต้น

และเมื่อชาวบ้านปลูกพืชผักผลไม้ได้ผลดี ก็เกิดการซื้อขายแลกเปลี่ยนขึ้นที่ตลาด หรือที่ในสมัยนั้นเรียกว่า “ปสาน” มีลักษณะเป็นลานกว้าง ๆ เหมาะสำหรับเป็นพื้นที่ค้าขาย ผู้คนทั้งชาวเมืองสุโขทัยและชาวต่างเมืองก็มักจะมาซื้อหรือมาขายข้าวของเครื่องใช้กันที่นี่ ก่อให้เกิดเป็นการค้าขายขึ้นนั่นเอง

การค้าขายในสมัยสุโขทัย

การค้าขายในสมัยอาณาจักรสุโขทัยนั้นไม่มีการเก็บจังกอบ (หรือเรียกอีกอย่างว่า จกอบ) ซึ่งก็คือภาษีผ่านด่านที่เรียกเก็บจากพ่อค้าแม่ค้าต่างเมืองที่นำสินค้าเข้ามาจำหน่ายในเมืองสุโขทัย ดังหลักฐานปรากฏอยู่ในศิลาจารึกความว่า “เมื่อชั่วพ่อขุนรามคำแหง เมืองสุโขทัยนี้ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว เจ้าเมืองบ่เอาจกอบ ในไพร่ลูท่าง เพื่อนจูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย” ซึ่งถ้าแปลความแล้วก็จะได้ว่า ในสมัยพ่อขุนรามคำแหง เมืองสุโขทัยมีความอุดมสมบูรณ์ดี เจ้าเมืองไม่เก็บภาษีผ่านด่าน ประชาชนเดินทางไปค้าขายได้อย่างสะดวก และค้าขายได้อย่างเสรี

ด้วยเหตุนี้การค้าขายของสุโขทัยจึงมีความเจริญรุ่งเรือง สภาพเศรษฐกิจก็ดีตามไปด้วย โดยการค้าขายในสมัยสุโขทัย สามารถแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ ดังนี้

  • การค้าขายภายใน

เป็นการค้าขายกันเฉพาะภายในเมืองสุโขทัย เน้นเพื่อแลกเปลี่ยนสินค้าที่จำเป็นในการดำรงชีวิต เช่น ข้าว มะม่วง มะพร้าว มะขาม ตาล หมาก พลู เครื่องถ้วยชาม ผ้า เครื่องจักสาน มีด เป็นต้น

  • การค้าขายภายนอก

แบ่งออกเป็นการค้าขายกับบรรดาเมืองต่าง ๆ ที่อยู่ภายในอาณาจักรสุโขทัย และการค้าขายกับต่างประเทศ โดยการค้าขายกับบรรดาเมืองต่าง ๆ นั้นมีความสำคัญอย่างมากต่อเศรษฐกิจของสุโขทัย เพราะสุโขทัยเป็นเมืองที่อยู่บนเส้นทางการค้ามาตั้งแต่สมัยโบราณ และบรรดาหัวเมืองต่าง ๆ ของสุโขทัยเองก็มักอยู่บนเส้นทางบริเวณแม่น้ำยม แม่น้ำน่าน แม่น้ำปิง และแม่น้ำป่าสัก ซึ่งสะดวกในการติดต่อกับเมืองรอบ ๆ เช่น ทางเหนือมีเส้นทางติดต่อจนถึงลุ่มแม่น้ำโขง ทางตะวันตกมี เมืองเมาะตะมะของมอญ ซึ่งเป็นเมืองท่าสู่ทะเลอันดามัน อ่าวเบงกอล และอินเดียตอนใต้ ส่วนทางใต้มีเส้นทางแม่น้ำเจ้าพระยา และติดต่อไปจนถึงนครศรีธรรมราช การตั้งอยู่ในเส้นทางการค้าทำให้การติดต่อค้าขายกับดินแดนภายนอกมีความสะดวก และจากการที่ไม่ต้องเสียจังกอบนี้เองยิ่งช่วยส่งเสริมให้พ่อค้าต่างเมืองมาค้าขายยังสุโขทัยมากยิ่งขึ้นไปอีก

ในขณะที่การค้าขายกับต่างประเทศนั้น ส่วนใหญ่อาณาจักรสุโขทัยจะค้าขายกับจีน อินเดีย และอาหรับเป็นหลัก โดยเฉพาะกับ “จีน” นั้นเป็นการค้าภายใต้ระบบรัฐบรรณาการ กล่าวคือ อาณาจักรสุโขทัยจำเป็นต้องส่งคณะทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีและถวายเครื่องราชบรรณาการแก่จีน จีนจึงจะทำการค้าขายด้วย ซึ่งการที่คณะทูตของอาณาจักรสุโขทัยเดินทางไปเจริญสัมพันธไมตรีกับจีนนี้ส่งผลให้อาณาจักรสุโขทัยได้รับความรู้ด้านศิลปะและวิทยาการมาหลายแขนงโดยเฉพาะอย่างยิ่งการทำเครื่องปั้นดินเผาที่เรียกว่า “เครื่องสังคโลก” ซึ่งเป็นสิ่งที่สร้างชื่อเสียงให้แก่อาณาจักรสุโขทัยเป็นอย่างมาก เพราะได้มีการส่งออกขายทั่วอาณาจักรตลอดจนต่างประเทศ เช่น มลายู อินเดีย ลังกา มอญ เป็นต้น

อ่านมาถึงตอนนี้ เพื่อน ๆ คงจะอยากย้อนเวลากลับสมัยสุโขทัยแล้วใช่มั้ยล่ะ และนอกจากบทเรียนนี้แล้ว เพื่อน ๆ ยังอินกับอาณาจักรสุโขทัยได้อีก ในบทเรียนวิชาภาษาไทยเรื่อง ศิลาจารึกหลักที่ 1 ซึ่งเป็นบทเรียนของระดับชั้น ม.1 อาจจะยากไปสักนิด แต่อ่านดูแบบสนุก ๆ ก็ได้นะ

References :

//www.matichon.co.th/columnists/news_4985
//www.matichon.co.th/prachachuen/prachachuen-scoop/news_860117

สิ่งใดที่แสดงให้เห็นว่าอาณาจักรสุโขทัยมีความเจริญทางด้านเศรษฐกิจ

ลักษณะเศรษฐกิจสมัย สุโขทัย ขึ้นอยู่กับอาชีพหลักของราษฎร คือ การเกษตรกรรม หัตถกรรม และ ค้าขาย การเกษตร อาชีพหลักของ ชาวสุโขทัย คือ เกษตรกรรมได้แก่ ทำนา ทำไร่ ทำสวน และการเลี้ยงสัตว์ ชาวสุโขทัยมีการสร้างระบบชลประทานที่เป็น

เพราะเหตุใดอาณาจักรสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองอย่างรวดเร็ว *

จากการที่อาณาจักรสุโขทัยมีที่ตั้งอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำปิง ยม น่าน และป่าสัก ทำให้มีเส้นทางคมนาคมติดต่อกับดินแดนของบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาออกสู่ทะเลด้านอ่าวไทย นอกจากนั้นอาณาจักรสุโขทัยมีทรัพยากรธรรมชาติเป็นจำนวนมาก เช่น แร่เหล็ก สังกะสี ซึ่งปัจจัยดังกล่าวทำให้อาณาจักรสุโขทัยมีพัฒนาการทางด้านเศรษฐกิจเป็นไปอย่างรวดเร็ว

อาณาจักรสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองในด้านศิลปวัฒนธรรมที่สุดในยุคสมัยใด *

พัฒนาการด้านศิลปวัฒนธรรมของไทย ศิลปวัฒนธรรมของสมัยสุโขทัย ในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ถือเป็นยุคทองของสมัยกรุงสุโขทัย เนื่องจากได้เกิดแบบแผนความเจริญทางวัฒนธรรมที่เป็นของไทย ซึ่งความเจริญทางวัฒนธรรมดังกล่าว มีความเกี่ยวข้องกับ 3 รูปแบบ คือ พุทธศาสนา ภาษาไทย และศิลปะ

สรีดภงส์มีความเจริญในด้านใด

สรีดภงส์ หรือ ทำนบพระร่วง ตั้งอยู่ทางด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ของกรุงสุโขทัย เป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของความก้าวหน้าด้านการชลประทาน ซึ่งแม้เมืองจะตั้งอยู่บนพื้นที่ดอน แต่สามารถบริหารจัดการน้ำ โดยผันน้ำจากเทือกเขาหลวงเข้าไปกักเก็บไว้ใน “ตระพัง” สำหรับใช้สอยภายในเมืองในหน้าแล้งได้ ศิลาจารึกหลักที่ ๑ ด้านที่ ๓ บันทึกไว้ว่า

กระทู้ที่เกี่ยวข้อง

Toplist

โพสต์ล่าสุด

แท็ก