การแข่งขันกีฬาโอลิมปิกครั้งต่อไปจัดขึ้นที่ประเทศใด

โอลิมปิกในปักกิ่ง 2022 ต่างกันอย่างไร กับ ปักกิ่ง 2008 จีนเปลี่ยนไปอย่างไร

25 มกราคม 2022

ที่มาของภาพ, Reuters

คำบรรยายภาพ,

ผู้ชายที่สวมหน้ากากและเสื้อคลุมเดินผ่านหน้าอาคารที่มีสัญลักษณ์โอลิมปิกติดอยู่

กรุงปักกิ่งของจีนกำลังจะกลายเป็นเมืองแรกในโลกที่ได้เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันโอลิมปิกทั้งโอลิมปิกฤดูร้อนและฤดูหนาว แต่มีอะไรเปลี่ยนแปลงไปบ้างระหว่างปี 2008 และ 2022 สตีเฟน แม็กโดนัลด์ ผู้สื่อข่าวบีบีซี นิวส์ ประจำกรุงปักกิ่ง เล่าผ่านมุมมองของเขา

ผู้สื่อข่าวคนนี้รายงานข่าวปักกิ่ง เกมส์ ในปี 2008 และปัจจุบันยังคงอาศัยอยู่ในเมืองหลวงของจีน เขาบอกว่า บรรยากาศในปี 2022 ต่างไปจากเดิมอย่างมาก

โดยปกติแล้ว โอลิมปิกฤดูร้อนจะต้องมีการเตรียมการมากกว่าโอลิมปิกฤดูหนาว เพราะว่าจำนวนประเทศที่ทุ่มเทในการแข่งขันกีฬานี้มีมากกว่า

การระบาดของโควิดทำให้จีนไม่สามารถเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันโอลิมปิกฤดูหนาว "แบบปกติ" ได้ เพราะว่าเกิดการระบาดของไวรัสโคโรนาในเมืองรอบกรุงปักกิ่ง และจีนก็ยังคงยึดมั่นกับยุทธศาสตร์ "ปลอดโควิด" อย่างเป็นทางการอยู่

ด้วยเหตุนี้ โอลิมปิกฤดูหนาวที่กำลังจะจัดขึ้นในกรุงปักกิ่ง จะไม่มีการขายบัตรให้ประชาชนเข้าชมการแข่งขัน แต่รัฐวิสาหกิจและองค์กรของพรรคคอมมิวนิสต์ จะนำตั๋วไปให้แก่คนในองค์กรของตัวเอง เพื่อให้เข้าชมการแข่งขันแทน แต่ก็ต้องปฏิบัติตามมาตรการจำกัดการระบาดอย่างเข้มงวด รวมถึงอาจจะถูกกักตัว และต้องรับการตรวจหาเชื้อก่อนและหลังการเข้าร่วมชมการแข่งขัน

อย่างไรก็ตาม ต่อให้ไม่มีโควิด-19 จีนในปัจจุบัน ก็ไม่ใช่จีนในปี 2008

ในปีนั้น พื้นที่ทางใต้ของจีนเผชิญกับภัยพิบัติจากพายุฤดูหนาว จีนเริ่มต้นปี 2008 ด้วยเรื่องเลวร้าย จากนั้นก็เกิดการลุกฮือที่นำโดยพระในทิเบต ตามมาด้วยแผ่นดินไหวรุนแรงในมณฑลเสฉวน ทำให้มีผู้เสียชีวิตประมาณ 70,000 คน

แผ่นดินไหวและการพยายามช่วยเหลือผู้รอดชีวิตทำให้คนทั่วโลกเห็นอกเห็นใจจีนอย่างมาก

ก่อนที่โอลิมปิกจะเริ่มขึ้นในปีนั้น บรรดาผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์จีนก็สามารถแสดงให้ชาวโลกได้เห็นถึงเศรษฐกิจที่กำลังเติบโตของจีน ผลงานสถาปัตยกรรมชิ้นเอกใหม่ ๆ จำนวนมาก เมืองต่าง ๆ ที่พลุกพล่านไปด้วยผู้คนและคึกคัก สังคมที่เปิดกว้างมากขึ้นโดยมีผลงานศิลปะแหวกแนว วงดนตรีใต้ดิน และการเปิดรับแนวคิดแปลก ๆ เพิ่มขึ้น

ที่มาของภาพ, Reuters

คำบรรยายภาพ,

การเปลี่ยนแปลงของกรุงปักกิ่ง เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว

ในปี 2022 จีนมีผู้นำพรรคคนใหม่ที่ให้ความสำคัญกับเรื่องต่าง ๆ ไม่เหมือนกัน

ทัศนคติที่มีต่อมุมมองของคนทั่วโลกที่มีต่อจีนภายใต้การนำของประธานาธิบดีสี จิ้นผิง สะท้อนได้จากคำพูดเหล่านี้ของเขา "เราถูกเหยียดหยามมานาน 100 ปีในช่วงศตวรรษที่ 20", "ช่วงเวลาของเรามาถึงแล้ว" และ "พวกคุณที่เหลือต้องทำตามที่เราต้องการ ขณะที่เราก้าวไปสู่ตำแหน่งที่ชอบธรรมของเราบนเวทีโลก"

จีนที่ "มองไปข้างหน้า" ในปี 2008

หลังการปราบปรามนองเลือดที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในปี 1989 กรุงปักกิ่งได้พ่ายให้กับนครซิดนีย์ของออสเตรเลียในการเสนอตัวเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันโอลิมปิกปี 2000

เพื่อให้มั่นใจว่า จีนจะได้เป็นเจ้าภาพในปี 2008 ได้มีการประกาศการเปลี่ยนแปลงหลายอย่างที่แสดงให้เห็นว่า จีนได้มีการพัฒนาและคู่ควรในการเป็นเจ้าภาพ

การเปลี่ยนแปลงอย่างหนึ่งคือ การผ่อนคลายข้อจำกัดในการเดินทางของนักข่าวต่างชาติ โดยก่อนที่จะมีการผ่อนคลายนั้น ผู้สื่อข่าวจำเป็นต้องขออนุญาตจากรัฐบาลท้องถิ่นในการเดินทางไปที่ไหนก็ตามในประเทศจีน

สตีเฟน ซึ่งทำหน้าที่รายงานข่าวในปี 2008 และนักข่าวหลายคนได้สนทนากับนายฉิน กัง เจ้าหน้าที่กระทรวงต่างประเทศ ซึ่งปัจจุบันดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตทูตจีนประจำสหรัฐฯ

ที่มาของภาพ, Getty Images

คำบรรยายภาพ,

ในปี 2008 จีนดูเหมือนจะเดินไปข้างหน้าเพียงอย่างเดียว

พวกเขาถามนายฉินว่า เขาคิดว่า กฎที่ใช้กับนักข่าวในเรื่องการเดินทางนี้จะกลับไปเป็นเหมือนเดิม หลังจากจบการแข่งขันโอลิมปิกหรือไม่

"ไม่มีทาง" นายฉินตอบพร้อมกับยิ้ม และทำท่าทางเข้าเกียร์รถยนต์ "จีนมีเพียงเกียร์เดียว และมันคือเกียร์เดินหน้าเท่านั้น" เขาตอบ

ในช่วงเวลานั้น บรรยากาศเป็นเช่นนั้นจริง ๆ และจีนก็กำลังก้าวไปข้างหน้าอย่างเห็นได้ชัดในหลาย ๆ ด้าน ถ้าคุณได้มากรุงปักกิ่งในช่วงโอลิมปิกครั้งที่แล้ว และได้กลับมาอีกครั้งในตอนนี้ คุณคงจะเห็นความแตกต่าง

ยกตัวอย่าง โครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งของกรุงปักกิ่งได้พัฒนารุดหน้าไปมาก

ในปี 2008 ระบบรถไฟใต้ดินของกรุงปักกิ่งมีเพียง 4 สาย แต่ตอนนี้มีถึง 27 สาย 459 สถานี (และกำลังจะเพิ่มขึ้นอีก) ทำให้กลายเป็นระบบรถไฟใต้ดินที่ใหญ่ที่สุดในโลกไปแล้ว

พื้นที่ที่กำลังเลือนหายในปี 2022

อย่างไรก็ตาม ถ้าคนที่ได้กลับมาเยือนกรุงปักกิ่งมองลึกลงไปอีกนิด พวกเขาก็อาจจะค้นพบว่า ความอดทนอดกลั้นต่อแนวคิดที่ไม่ได้มาจากพรรคคอมมิวนิสต์ของจีนลดน้อยลงอย่างมาก บางคนถึงกลับบอกว่า มันกำลังเลือนหายไปด้วยซ้ำ

ในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา ผู้ที่ไม่เห็นด้วยกับรัฐบาลหลายคนถูกกดดันไม่ให้ออกมาสร้างความปั่นป่วนในช่วงเวลาที่สายตาของคนทั่วโลกกำลังจ้องมองมาที่จีน เรื่องนี้เกิดขึ้นในปี 2008 เช่นกัน แต่สิ่งที่แตกต่างไปในตอนนี้คือ มีปัญญาชนและทนายความสิทธิมนุษยชนเหลืออยู่ไม่มากแล้ว พวกเขาทยอยถูกจับกุมตัวไปนานแล้ว

• โอลิมปิกฤดูหนาว : จีนเตือนสหรัฐฯ, พันธมิตร ต้อง "ชดใช้ความผิด" หลังประกาศคว่ำบาตร
• ค่ายลับปรับทัศนคติที่ซินเจียง
• ประชุมสุดยอดผู้นำจีน-สหรัฐฯ สี จิ้นผิง เตือน โจ ไบเดน เรื่องสนับสนุนไต้หวัน

แม้แต่นักวิชาการทั่วไปก็กังวลเกี่ยวกับการให้สัมภาษณ์ เพราะกลัวว่า ความเห็นของพวกเขาอาจจะถูกมองว่า ทำให้จีนถูกมองไม่ดี

ความจริงแล้ว กลุ่มปัญญาชนกลุ่มหนึ่งที่ถูกมองว่าเป็นตัวสร้างปัญหา ได้ถูกห้ามใช้งานวีแชต (WeChat) โซเชียลมีเดียที่มีคนใช้งานจำนวนมากของจีน

ที่มาของภาพ, Reuters

คำบรรยายภาพ,

สนามกีฬารังนกในกรุงปักกิ่ง จะเป็นศูนย์กลางของการจัดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกอีกครั้ง ในยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไปของจีน

หนึ่งในนั้นคือ จาง อี๋เหอ เธอบอกกับบีบีซีว่า "ตอนแรกฉันก็โกรธ เพราะไม่สามารถแสดงความคิดเห็นได้ ต่อมา ฉันก็คิดได้ว่า ความรู้สึกโกรธไม่มีประโยชน์และมีแต่จะทำลายสุขภาพของฉันเท่านั้น"

เธอกล่าวว่า เธอไม่คาดว่า จะมีการผ่อนคลายข้อจำกัดที่บังคับใช้กับเธอและคนอื่น ๆ จากการที่จีนเป็นเจ้าภาพจัดโอลิมปิก ต่อให้การแข่งขันจบลงแล้วก็ตาม

ส่วนในปี 2008 มีบางอย่างที่แตกต่างไป ก่อนหน้าที่โอลิมปิกจะเริ่มขึ้น ได้มีการให้อิสระในการใช้ชีวิตท่องราตรีแก่ผู้คนอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน คุณจะพบเห็นชาวต่างชาติที่มาเยือนกรุงปักกิ่งสนุกสุดเหวี่ยงกันอย่างเต็มที่

มหานครแห่งนี้ยังคงมีอะไรหลายสิ่งหลายอย่างมอบให้แก่ผู้ที่มาเยือน แต่ก็ได้มีการรื้อถอนทำลายเกิดขึ้นไม่จบสิ้นหลายรอบ ทำให้พื้นที่สร้างสรรค์ขนาดเล็กต่าง ๆ หายไป

สตีเฟนได้พูดคุยกับสถาปนิกชาวจีนคนหนึ่งเมื่อไม่นานนี้ เขาบอกว่า เมื่อ 10 ปีก่อน กรุงปักกิ่งไม่เหมือนตอนนี้ สมัยนั้นเขามีเพื่อนชาวต่างชาติจำนวนมาก และอยากจะออกไปท่องราตรีทุกคืน สถาปนิกในช่วงเวลานั้นได้รับความนิยมมาก มีอาคารที่น่าตื่นตาตื่นใจเกิดขึ้นหลายแห่ง ตั้งแต่ตึกซีซีทีวี อาคารโดมที่เป็นที่ตั้งศูนย์จัดแสดงศิลปะแห่งชาติ หรือสนามบินกรุงปักกิ่งที่มีลักษณะคล้ายเกล็ดมังกร

ที่มาของภาพ, Reuters

คำบรรยายภาพ,

อาคารต่าง ๆ ในกรุงปักกิ่งของจีนที่พบเห็นในปี 2016 รวมถึงอาคารซีซีทีวี ทางขวามือ

โครงสร้างที่เกี่ยวข้องกับการแข่งขันโอลิมปิกก็สวยงามอย่างมาก

อ้าย เว่ยเว่ย ศิลปินที่ชอบออกมาปั่นป่วน ได้ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาในการออกแบบสนามกีฬาที่ถูกเรียกว่า "รังนก" ซึ่งเป็นสนามกีฬาแห่งชาติของกรุงปักกิ่ง

ในขณะนั้น สตีเฟนได้สัมภาษณ์อ้ายเกี่ยวกับเรื่องนี้และอาคารที่ทำลายสถิติโลกและเตะตาคนอีกหลายแห่งในกรุงปักกิ่ง รวมถึงการถามความคิดเห็นของเขาว่า กรุงปักกิ่งจะเป็นเช่นไรในอนาคตในแง่ของสถาปัตยกรรมที่ล้ำสมัย

"ไม่ ไม่ มันจบแล้ว" เขาตอบสตีเฟน "หน้าต่างนั้น ช่วงเวลาแบบนั้นได้ถูกปิดลงแล้ว" เขากล่าวต่อ

สิ่งที่ศิลปินซึ่งปัจจุบันลี้ภัยอยู่ในต่างประเทศผู้นี้หมายถึงก็คือ พื้นที่ในช่วงก่อนจัดโอลิมปิกที่เคยมอบให้กับสถาปัตยกรรมศิลปะกำลังหายไป ก่อนที่การแข่งขันโอลิมปิกจะจบลงเสียอีก

สตีเฟนระบุว่า เขาเองก็สงสัยในเรื่องนี้ แต่ในปี 2014 ประธานาธิบดีสี กล่าวออกมาอย่างชัดเจนว่า เขารู้สึกพอแล้วกับ "สถาปัตยกรรมประหลาด" ทุกอย่าง

อีกไม่นานนี้ สายตาของผู้คนทั่วโลกจะจ้องมองไปที่สนามกีฬารังนกอีกครั้ง ในพิธีเปิดและปิดการแข่งขันโอลิมปิกฤดูหนาว 2022

ในพิธีการเหล่านี้จะมีตัวแทนจากรัฐบาลต่าง ๆ เข้าร่วมน้อยลง หลังจากที่เกิดการคว่ำบาตรทางการทูตต่อจีนหลายครั้ง สืบเนื่องมาจากการกล่าวหาว่า มีการละเมิดสิทธิมนุษยชนเกิดขึ้น โดยเฉพาะในซินเจียง ซึ่งเจ้าหน้าที่ทางการถูกกล่าวหาว่าละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างรุนแรงต่อประชากรชาวอุยกูร์

ขณะที่ทัศนคติของรัฐบาลจีนที่มีต่อรัฐบาลต่างชาติในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาก็ดูจะเฉยชามากขึ้น ด้านรัฐบาลต่างชาติจำนวนหนึ่งก็มีท่าทีที่แข็งกร้าวมากขึ้นต่อจีนเช่นกัน

โดยเริ่มที่จะไม่เพิกเฉยต่อการที่พรรคคอมมิวนิสต์จีนมีการปฏิบัติไม่ดีต่อพลเมืองของตัวเอง

คำบรรยายวิดีโอ,

100 ปี พรรคคอมมิวนิสต์จีน ความเป็นมาและก้าวต่อไปในศตวรรษใหม่

มุมมองของภายนอกต่อโอลิมปิก 2022

อย่างน้อยในแง่ของการแสดงออกทางวัฒนธรรมในพิธีเปิดปิดการแข่งขันโอลิมปิกน่าจะดูเหมือนเดิม จากการที่มีจาง อี้โหมว ผู้กำกับภาพยนตร์ มารับผิดชอบดูแลอีกครั้ง

คนบางส่วนกล่าวหาเขาว่า ไม่ยึดมั่นในหลักการของตัวเอง นับตั้งแต่สมัยที่เขาเคยทำภาพยนตร์ที่เกี่ยวกับการปฏิวัติวัฒนธรรมและนโยบายก้าวกระโดดครั้งใหญ่ ซึ่งมีคนต้องอดอยากล้มตายหลายล้านคน แต่เขาได้รับคำชมเชยจากการแสดงที่ตื่นตาตื่นใจในปี 2008

เขาอาจจะโต้แย้งว่า การแข่งขันโอลิมปิกเป็นพื้นที่แสดงให้เห็นวิสัยทัศน์ของจีนทั้งในอดีตและอนาคต

เมื่อพิจารณาจากจุดยืนของจีนในเวทีโลกที่เปลี่ยนแปลงไป น่าสนใจว่า เขาจะนำเสนอพิธีเปิดปิดโอลิมปิกฤดูหนาวออกมาอย่างไร และนั่นอาจจะเป็นภาพลักษณ์ที่คนทั่วโลกมองจีน

การแข่งขันโอลิมปิกจะมีการถ่ายทอดทางโทรทัศน์ คุณไม่สามารถซื้อตั๋วเข้าชมการแข่งขันได้ กรุงปักกิ่งจะเป็นเหมือนกับฟองสบู่ขนาดยักษ์ที่ปกป้องคนในฟองนั้นจากโควิด