คาร์โบไฮเดรต Carbohydrate
คาร์โบไฮเดรต คือ สารประกอบอินทรีย์เคมี ที่มีธาตุคาร์บอน(C) ไฮโดรเจน(H) และออกซิเจน(O) เป็นส่วนประกอบ โดยมีสูตรทางเคมีอย่างง่าย Cm(H2O)n คาร์โบไฮเดรตนอกจากจะเป็นสารอาหารที่ให้พลังงานแก่สิ่งมีชีวิตแล้ว
ในห้องปฏิบัติการยังใช้คาร์โบไฮเดรตในการศึกษาและวิจัยรวมทั้ง ใช้เป็นส่วนผสมของอาหารเพาะเลี้ยงเชื้ออีกด้วย
คาร์โบไฮเดรต สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภท ได้แก่
1. Monosaccharides: มอโนแซคคาไรด์ หรือเรียก น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว เป็นหน่วยเล็กที่สุดหรือโครงสร้างพื้นฐานของคาร์โบไฮเดรต น้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวแบ่งได้เป็น 2
กลุ่ม คือ
Aldoses: น้ำตาลอัลโดส โมเลกุลจะมีหมู่อัลดีไฮด์ (aldehydic group) เช่น glucose, galactose, mannose, ribose, glycerose เป็นต้น
Ketoses: น้ำตาลคีโตส มีหมู่คีโตน (ketonic group) เช่น fructose, dihydroxyacetone, seduloheptulose เป็นต้น
2.
Disaccharides: ไดแซคคาไรด์) หรือเรียก น้ำตาลโมเลกุลคู่ คือ น้ำตาลที่ประกอบด้วยมอโนแซคคาไรด์ 2 โมเลกุล เช่น Maltose (glucose-glucose), Lactose (glucose- galactose), Sucrose (glucose- fructose) เป็นต้น
3. Polysaccharides: โพลีแซคคาไรด์ หรือเรียก พอลิแซ็กคาไรด์ เป็นสายโซ่ยาวของมอโนแซ็กคาไรด์หลายร้อยหน่วยต่อกัน
ซึ่งอาจมีโครงสร้างเป็นแบบเส้น (linear) หรือเป็นโซ่กิ่ง (branched chain) พอลิแซ็กคาไรด์ แบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด คือ
Homopolysaccharides: โฮโมพอลิแซ็กคาไรด์ หรือเรียก Homoglycan (โฮโมไกลแคน) คือ สายโซ่ยาวที่ประกอบขึ้นจากมอโนแซ็กคาไรด์เพียงชนิดเดียว เช่น Glycogen, Starch, Cellulose, Dextran, Inulin, Agar, Chitin
เป็นต้น
Heteropolysaccharides: เฮเตอโรพอลิแซ็กคาไรด์ หรือเรียก เฮเตอโรไกลแคน Heteroglycan (เฮเตอโรไกลแคน) คือ สายโซ่ยาวที่ประกอบขึ้นจากมอโนแซ็กคาไรด์ตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป เช่น Pectins, Mucopolysaccharides, Hyaluronic acid เป็นต้น
2.��������õ� ( Oligosaccharide )
2.1 ��ӵ�����š�Ť�� (disaccharide)
�繹�ӵ�ŷ���Դ�ҡ��ӵ�����š������� 2 ���š���������ǡѹ�ҧ���
������ҧ�ͧ��ӵ�����š�Ť�� ����
��ӵ������� ( maltose = C12 H22O11 )
�Դ�ҡ��ӵ�š���� 2 ���š�� ����ѹ
��㹢�����ŷ������ҡ���������
��ӵ�ū���� ( Sucrose = C12H22O11 )
�Դ�ҡ��ӵ�š���ʡѺ��ѡ������ѹ
���ҡ㹹�����������Ǻշ�֧���Ե��ӵ�ŷ���
��ӵ���š�� (Lactose = C12H22O11)
�Դ�ҡ��ӵ�š���ʡѺ��ӵ�š��š������ѹ
���ҡ㹹�ӹ� �������˭ԧ�դ����
��ӵ���������� (Cellobiose = C12H22O11)
��Сͺ���¹�ӵ�š���� 2 ���š��
��ҡ���������������¨��Թ�������������������� ( cellulase ) ���������������ó�
C6H12O6 + C6H12O6 Ô C12H22O11 + H2O
����� + ����� Ô ����� + ��� ( ���� �������� )
����� + ��ѧ�� Ô ����� + ���
����� + ���š�� Ô �š�� + ���
2.2 �����õ� ( Trisaccharide )
��Сͺ��鹨ҡ��ӵ�����š������� 3 ���š�� �� ��ӵ���ÿ���� ( raffinose )��觻�Сͺ��鹨ҡ����� , ���š�� ���
��ѧ�� ���ҧ�� 1 ���š��
3.��������õ���š���˭� ( Polysaccharide )
�繤�������õ����Сͺ��鹨ҡ��ӵ�����š��������ҡ���� 10 ���š�Ţ��仨��֧���� � �������š�������ǡѹ���¾ѹ����
⤫Դԡ ���������š�Ţ�Ҵ�˭� ( Polymer ) ��觤�������õ���š���˭��繤�������õ��辺�ҡ����ش㹸����ҵ�
�ٵ����š�� (C6H10O5) n ( n = �ӹǹ���š�Ţͧ��ӵ�����š������� )
�������ͧ��������õ���š���˭��ṡ���˹�ҷ���� 2 ������ ���
3.1 ������õ����� ( Storage Polysaccharide )
�繤�������õ���š���˭����˹�ҷ��������âͧ����ժ��Ե ���� �� ( starch ) ����Թ��Թ ( inulin ) ����Ѻ㹾ת ���
���ਹ ( glycogen ) ����Ѻ��ѵ��
�� ������ਹ ( ���ਹ ���������ҡ㹵Ѻ ����ö����¹�繡��������Ҵ�Ź )
- ��ҧ�ա������ͧ���Сͺ
- ��Ҵ���š�� ���ਹ > ��
- ���ᵡ��觡�ҹ�ͧ���š�� ���ਹ > ��
�Թ��Թ
- ��Сͺ��鹨ҡ��ӵ�ſ�ѡ�� ��㹾�Ѻ��֧����ҡ�˧��
3.2������õ��ç���ҧ ( Structural Ploysaccharide )
���ç���ҧ�ͧ����ժ��Ե �� ������� ( Cellulose ) ��� ( agar ) ���䤵Թ ( Chitin ) ������� ( Cellulose )
- ��Сͺ��鹨ҡ����� 300 � 15,000 ���š��
- ��Ҵ���š���˭������ ����硡������ਹ
- ������Թ��������ջ���ҳ�ҡ����ش㹸����ҵ�
- �ç���ҧ���š�����ᵡ��觡�ҹ�Ң�
- �����Ӥѭ ��ͧ���Сͺ�ͧ��ѧ����
��� ( agar )
䤵Թ ( Chitin )
��ͧ���Сͺ�ͧ�ç��ҧ����¹͡ �ͧ��ŧ���� �� ��� �� �͡�ҡ����ѧ��㹼�ѧ����ͧ��� �� ��ʵ�