ยาคุมต้องทานกันนาน ๆ มีโอกาสที่จะสลับกันได้ ซึ่งหลายคนกังวลว่าจะมีปัญหาอะไรไหม เพราะตัวเลขเขียนเรียงตามลำดับชัดเจน ถ้าทานสลับกันจะมีปัญหาอะไรไหม ต้องแก้ไขอย่างไร ทางเภสัชกรมีคำตอบสำหรับปัญหานี้ค่ะ
ปัญหายาสลับเม็ด
ก่อนอื่นก็ต้องดูว่ายาคุมที่เรากิน เป็นแบบ 21 เม็ด หรือว่า 28 เม็ด
- หากยาคุมที่เรากินเป็นแบบยี่สิบเอ็ดเม็ด ทุกๆ เม็ดก็จะมีปริมาณฮอร์โมนเท่าเท่ากันนะคะ เพราะฉะนั้นเราสามารถรับประทานสลับกันได้ไม่มีปัญหา
- ถ้าเป็นยาคุมแบบ 28 แปดเม็ดแบบนี้อาจจะมีปัญหาได้ เพราะยาคุมแบบนี้จะมีตัวยาอยู่ 21 เม็ด และอีก 7 เม็ดจะเป็นเม็ดแป้ง
วิธีแก้ปัญหากินยาคุมสลับเม็ด
ถ้าเผลอสลับไปกินเม็ดแป้งระหว่างที่กินเม็ดยาไม่หมดนะคะแล้วนึกได้ภายในวันนั้นเลย ก็ให้กินเม็ดยา ตามเข้าไปได้เลย
ถ้าหลังจากนั้น 1 วันแล้วเพิ่งนึกได้ก็แนะนําให้ปรึกษาเภสัชกรที่ร้านขายยาเพื่อแนะนําวิธีการรับประทานยาคุมกําเนิดที่เหมาะสมค่ะ
ปัญหาและความเชื่อเรื่องยาคุมกำเนิด
- ตอนที่ 1: กินแล้วไม่ท้อง 100% ?
- ตอนที่ 2: ทำให้มีลูกยาก ?
- ตอนที่ 3: เสี่ยงมะเร็ง ?
- ตอนที่ 4: ช่วยป้องกันโรคติดต่อทางเพศ ?
- ตอนที่ 5: ทำให้อ้วนขึ้น ?
- ตอนที่ 6: กินย้อนศรแล้ว เสริมหน้าอก ?
- ตอนที่ 7: ช่วยให้ผมยาว-หนา ลดผมร่วง ?
- ตอนที่ 9: ลืมกินยาคุม 1 เม็ด
- ตอนที่ 10: ลืมกินยาคุม 2 เม็ด
ความรู้เรื่องยาคุมฉุกเฉิน
- คุมกำเนิดแบบไหน ปลอดภัยสุด ?
- วิธีกินยาคุมฉุกเฉินแบบ 1 เม็ดและ 2 เม็ด
- ยาคุมฉุกเฉิน กินบ่อยอันตราย จริงหรือ ?
สาวๆ หลายคนยังมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการใช้ยาคุมกำเนิด บ้างก็ไม่รู้ว่าต้องกินอย่างไร หรือควรเริ่มกินตอนไหนของการมีประจำเดือน สำหรับคนที่คิดว่ากินถูกวิธีแล้ว มาลองเช็คกัน จะเริ่มตอนไหน ถึงจะถูกต้อง... เพื่อคลายความสงสัยและทำความเข้าใจให้ถูกต้องเกี่ยวกับการใช้ยาคุมกำเนิด นี่คือ 10 ข้อควรรู้ก่อนเริ่มใช้
10 ข้อควรรู้เกี่ยวกับการใช้ยาคุมกำเนิด
- ยาคุมกำเนิดแบบเม็ด (Birth Control Pill) ประกอบไปด้วยฮอร์โมน 2 ชนิด คือ เอสโตรเจน (Estrogen) และโปรเจสเตอโรน (Progesterone) ที่มีความสำคัญต่อการป้องกันการตั้งครรภ์
- ยาคุมกำเนิดมีผลทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกบางลง ทำให้ตัวอ่อนไม่สามารถฝังตัวได้ นอกจากนี้ยังทำให้เมือกบริเวณปากมดลูกมีความเหนียวข้นมากยิ่งขึ้น ซึ่งจะทำให้อสุจิไม่สามารถเข้ามาผสมกับไข่เพื่อปฏิสนธิได้นั่นเอง
- ยาคุมกำเนิดแบบเม็ด มีทั้งแบบ 21 เม็ด และแบบ 28 เม็ด โดยแบบ 21 เม็ด เมื่อกินจนหมดแผงแล้ว จะต้องเว้นไป 7 วันจึงจะสามารถเริ่มแผงใหม่ได้ ส่วนแบบ 28 เม็ด จะมีตัวยาจริงเพียง 21 เม็ด และมีเม็ดแป้งอีก 7 เม็ด (ซึ่งเสมือนเป็นยาหลอก) เหมาะสำหรับคนที่กลัวจะนับวันผิด จึงต้องกินต่อกันจนหมดแผง แต่ไม่ว่าจะกินแบบใด21 หรือ 28 เม็ด ก็ได้ผลในการคุมกำเนิดเท่ากัน
- สำหรับการใช้ยาคุมกำเนิดครั้งแรก หรือการเริ่มใช้อีกครั้งหลังหยุดคุมกำเนิดไประยะหนึ่ง ควรเริ่มกินภายในวันที่ 1-5 ของช่วงที่มีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจว่าไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่ เพราะอาจเสี่ยงทำให้ตัวอ่อนทารกพิการได้หากกำลังตั้งครรภ์อยู่พอดี
- การกินยาคุมกำเนิดจะต้องกินเวลาเดิมทุกวัน หากลืมกินยาจะทำให้ประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดลดลง และหากลืมกินยาคุมกำเนิดมากกว่า 3 ชั่วโมง ให้กินทันทีที่นึกขึ้นได้ และกินเม็ดต่อไปในเวลาเดิม
- การกินยาคุมกำเนิดอาจมีผลข้างเคียง เช่น คลื่นไส้ อาเจียน คัดเต้านม อารมณ์แปรปรวน หรือมีเลือดออกผิดปกติ อาการเหล่านี้บางคนอาจจะมีหรือไม่มีก็ได้
- วิธีกินยาคุมกำเนิดที่ถูกต้อง ควรดูวันที่ตามจริงและวันที่บนแผงอย่างละเอียด ซึ่งบนแผงยาจะระบุวันไว้ตั้งแต่วันจันทร์ถึงอาทิตย์ หากวันที่จะเริ่มกินยาเม็ดแรกเป็นวันพุธก็ให้แกะยาเม็ดแรกของวันพุธมากิน แล้วกินต่อไปเรื่อยๆ จนกว่าจะหมดแผง ที่ต้องให้กินแบบนี้เพื่อจะได้ไม่หลงลืมว่าในวันนั้นๆ กินยาไปแล้วหรือยัง
- ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน ควรใช้ในกรณีฉุกเฉินเท่านั้น เช่น ในกรณีถูกข่มขืน หรือมีเพศสัมพันธ์โดยที่ไม่ตั้งใจ
- ในแผงของยาคุมกำเนิดฉุกเฉินจะมี 2 เม็ด เม็ดแรกให้กินทันทีหลังจากมีเพศสัมพันธ์ ส่วนเม็ดที่ 2 ให้กินหลังจากนั้น 12 ชั่วโมง ซึ่งยาคุมกำเนิดฉุกเฉินนั้นอาจมีประสิทธิภาพต่ำกว่ายาคุมกำเนิดชนิดแผง
- ก่อนกินยาคุมกำเนิดแผงใหม่ทุกครั้ง ควรตรวจเช็คดูวันหมดอายุก่อนใช้ยา เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพสูงสุด
ปัญหาลืมกินยาคุมกำเนิด เป็นปัญหายอดฮิตที่หลายคนกังวลใจ เพราะจะเพิ่มความเสี่ยงตั้งครรภ์มากขึ้น เพจ Fda Thai ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) มีคำแนะนำให้ดังนี้ โดยทั่วไปแล้วยาเม็ดคุมกำเนิดจะมี 2 ชนิด คือ แบบ 21 เม็ด และ28 เม็ด โดยวิธีการรับประทานยาก็จะแตกต่างกัน คือ 1. ยาคุมกำเนิดแบบ 21 เม็ด (เป็นเม็ดที่มีฮอร์โมนทั้ง 21 เม็ด) ให้เริ่มกินเม็ดแรกในวันแรกหรือไม่เกินวันที่ 5 ของการมีประจำเดือน จากนั้นให้กินเม็ดต่อๆไปในเวลาเดียวกันของทุกวันจนหมดแผง เมื่อทานหมดแผงให้เว้น 7 วัน แล้วค่อยเริ่มแผงใหม่ 2. ยาคุมกำเนิดแบบ28 เม็ด (แบ่งเป็นเม็ดที่มีฮอร์โมน 21 เม็ด อีก 7 เม็ดที่เหลือจะไม่มีฮอร์โมน) ให้เริ่มกินเม็ดแรกในวันแรกหรือไม่เกินวันที่ 5 ของการมีประจำเดือน และกินต่อเนื่องทุกวันไปจนครบ 28 เม็ด โดยไม่ต้องเว้น 7 วัน เมื่อกินครบ 28 เม็ดก็สามารถเริ่มกินแผงใหม่ได้เลย การลืมกินยาคุมกำเนิดมีได้หลายกรณี หาก 1. ลืมกินเม็ดยาที่ไม่มีฮอร์โมน (เม็ดแป้ง) : ให้แกะเม็ดที่ลืมทิ้งไป และวันถัดไปให้กินเม็ดที่เหลือได้ตามปกติ 2. ลืมกินเม็ดยาที่มีฮอร์โมน 1 เม็ด : ให้กินเม็ดที่ลืมทันทีที่นึกได้ และกินเม็ดต่อไปตามเวลาปกติ (นั่นคือในวันนั้น ต้องทานทั้งหมด 2 เม็ด) 3. ลืมกินเม็ดยาที่มีฮอร์โมน 2 เม็ดขึ้นไป : ให้กินเม็ดสุดท้ายที่ลืมทันทีที่นึกได้ และกินเม็ดต่อไปตามเวลาปกตินั่นคือในวันนั้นจะกินยารวมเป็น 2 เม็ด ส่วนเม็ดก่อนหน้านั้นที่ลืมกินให้ทิ้งไป ให้ใช้วิธีคุมกำเนิดอื่นร่วมด้วยจนกว่าจะกินยาฮอร์โมนครบ 7 วันและควรดูว่า 3.1 ถ้าเม็ดที่ลืมเป็น 7 เม็ดแรกของแผง หากมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันควรใช้ยาคุมกำเนิดฉุกเฉินและให้เพศชายใช้ถุงยางอนามัยป้องกันเป็นเวลา 7 วัน 3.2 ถ้าเม็ดที่ลืมเป็น 7 เม็ดสุดท้ายของแผง - กรณี 21 เม็ด เมื่อกินแผงนั้นหมดให้เริ่มแผงใหม่เป็นเม็ดฮอร์โมนทันที โดยไม่ต้องเว้น 7 เม็ด - กรณี 28 เม็ด ให้ทิ้งเม็ดที่ไม่มีฮอร์โมนไปเลย และเริ่มกินยาคุมกำเนิดแผงใหม่ในวันถัดไป